Ruim 5 jaar geleden overleed ons pap, ruim 1 ½ jaar geleden ons mam. De generatie die mij is voorgegaan is uit de tijd gevallen. ‘Nu mag ik het van hen geleerde waar gaan maken’, bedenk ik als enig kind, die vele jaren met hen leefde en werkte… Een blogserie over levenslessen van vroeger voor NU (52).

Teleurstellingen horen bij het leven, dat is bij boeren niet anders. Eentje die er bij mij hard inhakte deel ik nu met mijn lezers. Het is deze maand dertig jaar geleden. Het begon allemaal midden jaren tachtig. Ik zocht destijds manieren om de aan ons toevertrouwde varkensstapel een betere verzorging te kunnen geven. Niet allen door goede voeding en een betere klimaatbeheersing, maar ook door te streven naar een beter welzijn en zo min mogelijk medicijngebruik. Ik had inmiddels in de gaten gekregen dat dat ook goed was voor onze portemonnee. Wat begon als Integrale Keten Beheersing (IKB) werd uiteindelijk een experimenteel merkvleesprogramma voor een grote supermarktketen. Na de nodige aanloopperikelen ging het echt lopen. Onze dieren gingen er daadwerkelijk beter uitzien en meetbaar efficiënter met voer om. Misschien wel het belangrijkste: mijn arbeidsplezier nam zienderogen toe. Vergeleken met de tijd daarvoor besteedden we vooral meer tijd aan het observeren van dieren (minimaal een uur extra per dag), sloten we contracten over het te gebruiken voer, maakten we afspraken over dierverzorging en medicijngebruik en eerbiedigden we afspraken rondom het afleveren – met garanties bij aflevering. Dit ging echt ergens over. Ik vond het geweldig en niet meer dan redelijk dat er een substantieel bedrag tegenover deze binding stond.

Na twee jaar werden we door de stuurgroep van de samenwerkende ketenpartijen samen geroepen… en hoorden we van de grootgrutter dat deze zich onmiddellijk uit de samenwerking terugtrok. De supermarkt wilde niet meer extra betalen voor de geleverde diensten en vond dat we de geleverde kwaliteit voortaan zonder extra vergoeding moesten leveren. Gevolg: wat begon als een veelbelovend samenwerkingstraject met aantoonbaar meer kwaliteit voor consumenten en producenten werd eenzijdig zonder commentaar opgezegd. Ik reed gedesillusioneerd naar huis en denk tot op de dag van vandaag: zo gaat elke samenwerking gericht op meer duurzaamheid naar de knoppen. Heel veel later leerde ik dat de katholieke sociale traditie niet voor niets het begrip subsidiariteit kent: leg verantwoordelijkheden zo laag als mogelijk in de samenwerking neer, op de werkvloer! Als de supermarkt deze handelswijze had gevolgd hadden er zeker veranderingen doorgevoerd kunnen worden, maar had onze samenwerking er niet onder hoeven lijden.  

(Foto: visual hunt, Internet Archive Book Images)

Jack Steeghs