Op het oogstfeest Pinksteren kreeg het Joodse volk de Tien geboden. De Tien geboden zijn de voor christengelovigen belangrijkste wetten geschreven op twee stenen tafelen. Voor het Vaticaan zijn de Tien geboden aanleiding geweest om de Tien geboden voor het milieu uit te brengen (zie: duurzame kerk). Voor mij alle aanleiding voor een agrarische tint. Vandaag deel 6.

6. Vooruitgang tot welke prijs? Economisch en ecologisch beleid moeten op elkaar afgestemd worden. Naast de economische zijn ook de ecologische kosten van belang.

Vooruitgang…
Vooruitgang lijkt sinds de industriële revolutie vast genesteld in onze genen. En dan ook nog in een bepaalde betekenis: een hang naar meer van hetzelfde.
Om enkele handelingen te noemen die het reducerende effect van deze vooruitgang versterken – bijna iedereen in onze huidige samenleving zal ze met eigen voorbeelden kunnen staven: meer grip op processen, minder afhankelijkheid van mensen, meer inkomen voor de meeste mensen…
In de agrarische sector staat het begrip ‘vooruitgang’ symbool voor monocultuur. Daarmee komen begrippen op zoals ruilverkaveling, genetische manipulatie en intensieve veehouderij. Vooruitgang is hiermee niet zondermeer een verkeerde tendens, wel een eenzijdige.
Naar mijn waarnemingsvermogen luidt precies daarom dit gebod de noodklok. Geraken we met elkaar ooit uit dit soort (reducerende) vooruitgangsdenken?

Met een goede wil en een lange adem kan het. Individueel en politiek. De verzuchting dat we terug moeten naar vroeger draai ik sinds mijn bezoek aan boer Bos om naar ‘vooruit naar vroeger’. Terug naar het verleden is science fiction. Mooi voor Star Wars, Suske en Wiske, of de vele nostalgisch getinte programma’s van zendgemachtigden. Verbeteren van kwaliteit is science. Daar kunnen we geen genoeg van krijgen.

Belangen…
Lastig toch, die belangen. Die wereldwijde macht, die bij enkele industriële grootmachten ligt…

Afstemmen tussen klein en groot kent een voorspelbare uitkomst. Het Calimero-effect dient tot niets. Zelf kritisch nadenken, overleggen met deskundigen en direct betrokkenen is wat elke boer te doen staat. Daarna een besluit nemen dat bij jouw situatie van leven en werken past.
En voor alle niet-boeren geldt dezelfde kritische blik. Overleg in de kringen die jou zijn toevertrouwd en beslis wat je eet en wie je ondersteunt. In het stemhokje valt elke keer heel wat te kiezen. Dat is democratie. Ideaal? Ik zou niet weten hoe het beter kan. Daarmee moeten we het voorlopig doen.

Wordt vervolgd.

Jack Steeghs