Bijna een week geleden werd ons land opgeschrikt door een agrarische ramp: vogelgriep in Hekendorp, nabij Gouda. Omdat het om een zeer besmettelijke én een voor mensen niet ongevaarlijke H5N8 variant ging werden onmiddellijk ingrijpende maatregelen genomen. Individuele bedrijven en gezinnen geïsoleerd. Wat te doen als (geloofs)gemeenschap?

Niet alleen ‘kerk’ of ‘geloof’ roept in onze samenleving emoties op, hetzelfde geldt voor landbouw. Dat laatste is iets van de laatste pakweg twintig jaar. Met dank aan vooral meerdere dierziektecrises in de jaren negentig. Wat is er aan de hand? In het beperkte perspectief van dit blogbericht drie waarnemingen:

De groei van rupsjenooitgenoeg
Groeiende boerenbedrijven, groeiende economische belangen, toenemende risico’s… Groei zit in mensen. Blijkbaar kunnen ‘we’ dit moeilijk laten – een uitzondering daargelaten.

Veiligheid en geborgenheid
Een tegenhanger van de economische tredmolen, want ja: groeien tot je er bij neervalt is niet leuk meer. Daarom zoveel feel good op vakantie, op tv, in social media, in kranten, bladen… Maar ook een hardere kant: een maatschappelijk toenemende neiging om bedreigingen uit te bannen. Daaraan gekoppeld: het presenteren van de rekening aan één partij – de zondebok: ‘Had je maar geen boer moeten worden’

Individualisering: ieder voor zich en God…
Het uit elkaar groeien van de belangrijkste vormende domeinen in een mensenleven: de tijd van werken en de tijd van het ontbreken daarvan, laten mij zien dat een individu niet kan bestaan. Zonder vorming vanuit (geloofs)gemeenschap gaat het niet.

Deze waarnemingen spelen zich ongelijktijdig en op verschillende niveaus af. Met elkaar verknoopt krijgen ze bij het uitbreken van een ramp één stem: ze lijken – net als Pietje Paniek in het Sinterklaasjournaal – ons allemaal de adem te benemen en spontaan ‘paniek, paniek’ te laten roepen. Totdat ‘het kwaad’ is bezworen of vanzelf wegebt.

Daarom: wees voorbereid…
Als er een ramp is ontbreekt de rust om plaatselijk met meerdere betrokkenen te overleggen over wat gedaan kan worden. Overleg doe je in rustige tijden. Het protocol voor Protocol Agrarische Rampen helpt, met als allerbelangrijkste tip: bouw in rustige tijden aan netwerken waar je in tijden waarin een ramp de kop op steekt profijt van hebt.

Wil je hierover verder praten? Je weet me te vinden.

Jack Steeghs