Het bezoeken van boeren en tuinders is een gerichtheid die ik van huis uit en van het omgevende platteland heb meegekregen. Ik heb al jong veel moois maar ook ellende gezien en besef pas veel later dat de God van Israël vanuit een dergelijk ‘zien’ zijn hele identiteit heeft verkregen (Exodus 3, 11). Wie op zoek is naar een gelovige verantwoording van dit bijzondere bezoekwerk heeft misschien baat bij onderstaande geboden. Vandaag het eerste deel.

• Maak contact met de ander: ‘Vertel me wie je bent en wat je komt doen?’

Dit eerste gebod geeft meteen aan dat het bezoekwerk dat hier wordt beoogd niet voor iedereen is weggelegd. Deze ontmoetingen gaan dieper dan gewone ontmoetingen omdat ze onze gezamenlijke bestaanslaag bewerken. Bedenk dat we als gelovigen met het bezoeken van plattelanders staan in de verhalen omtrent de wordingsgeschiedenis van het leven, vanuit de aanname dat wij allemaal uit dezelfde aardse materie zijn geschapen naar Gods Beeld en gelijkenis (Genesis 2). Het belangrijkste is dan dat je als persoon open en toegankelijk bent, evenwichtig in je leven staat en eerlijk bent. Je kunt voorafgaand aan je voorgenomen bezoek bellen, om alvast een bruggetje te leggen, maar dat hoeft niet. Als je ter plekke vraagt om gesprek kun je ook een geschikt moment overeenkomen. Het beste werkt het als je in je gesprek kunt verwijzen naar jouw rol in de geloofsgemeenschap waarvan je deel uitmaakt. Als ik woorden in jouw mond mag leggen: ‘Ik doe als gelovige bezoekwerk in de land- en tuinbouw omdat het me goed doet en ik bijna altijd hetzelfde proef bij de ander. Boeren en tuinders zie ik als basis van elke gezonde samenleving maar ik zie in de praktijk dat ze steeds meer op zichzelf komen te staan, waardoor elke boer persoonlijk meer kwetsbaar wordt gemaakt. Wie oprecht belangstelling voor de mensen op het boerenerf toont verricht daarom wonderen’. Als je een (verkapte) morele of politieke boodschap hebt of een buurtonderzoek wil starten vanuit een belangengroep: Niet doen! Dergelijk bezoekwerk is van een andere orde. Het is precies deze reden waarom je het beste niet in kan gaan op het verzoek van een ander (of van een organisatie), die jou naar een boer wil sturen omdat men vindt dat jij dat het beste kan en die ander dat nodig heeft. Daarom begint het leggen van het eerste contact met het beantwoorden van vragen die de ander altijd aan zichzelf zal stellen (en deels waarschijnlijk direct aan jou voorlegt): ‘Wie ben jij? Kan ik jou vertrouwen? Wat weet jij van ons? Kan ik er van op aan dat jij oprecht bent en dat je niet alles wat ik je in vertrouwen deel doorvertel? Durf jij jezelf kwetsbaar op te stellen? Besef je dat wij als boerenberoepsgroep vaak vanachter een vergrootglas worden bekeken? Besef jij dat wij met regels worden geconfronteerd die gedurende de wedstrijd regelmatig worden gewijzigd, waarbij wij alle risico’s mogen dragen? Besef jij dat er vooral gesproken wordt over ons in plaats van mét ons?’

• Luister, kijk en ontvang

Onze tijd staat bol van de wereldverbeteraars waarbij ‘we’ vaak heel goed weten wat een ander behoort te doen. Zeker in ons huidige ondernemende en overvolle land, waarin de overbelasting van moeder aarde niet zonder gevolgen kan blijven voor alle economische activiteiten – onze land- en tuinbouw is daarvan niet uitgezonderd. Maar wie boeren en tuinders vanuit geloofsmotieven wil opzoeken doet er verstandig aan om het eigen waardenkader thuis te laten. Luisteren staat zó centraal dat ‘hoe de ander behoort te handelen’ niet aan de orde is. Bedenk ook dat ik deze geboden heb opgeschreven met in mijn achterhoofd de vooronderstelling dat geloof veel meer een levensweg is die wordt begaan door mensen van goede wil, dan dat geloof een vaststaand kader voorhoudt van wat wel of niet mag. Wees daarom als een gedoopte in naam van de drie-ene, wees als een beelddrager van God die zijn volk uit de slavernij leidde: ‘Hoor Israël, de HEER is onze God, de HEER is de enige’ (Deuteronomium 6, 4). Wie dat doet houdt de samenhang van die ene heel diverse wereld voor ogen. Die zal worden verrast door gastvrijheid. Die zal veerkracht proeven. Die zal zien dat een plaatselijk geleefde praktijk vraagt om een open blik. Die zal eventuele vooroordelen bijstellen. Die zal leven ontvangen vanuit mensen zoals jij en ik, mensen die van de dagelijkse realiteit het beste proberen te maken.

(Foto: visual hunt, BasBoerman)

Jack Steeghs