Succesvol leven, wie wil dit niet? Maar in het nastreven van succes zijn wij mensen niet altijd even eerlijk. Want het meeste in ieders leven is overkomen. Aan de hand van het toenemende succes van Jezus’ weldaden en het boek Job sprak ik afgelopen weekend onderstaande bemoediging uit.

Succes is niet iets dat komt aanwaaien… Soms lijkt het zo voor de buitenwacht. Maar er is altijd heel wat voor nodig om succesvol te leven en werken. Een bepaalde nieuwsgierigheid naar het leven, het vermogen om na tegenslag op te staan… en volharding. Maar ook het nodige aan bijval, geluk. Van de loop van je leven heb je veel helemaal niet in de hand: waar je geboren bent, wat je ouders voor de kost doen en welke vrienden zij hebben – en de eerste vrienden waarmee jij je verhoudt, welke buren je hebt, welke leerkrachten jou de eerste woordjes bijbrengen, welk ongeluk je zal overkomen en welk voorspoed… Welke gezondheid in je genen zit, de kwaliteit van de lucht die je inademt, de voeding in je eerste jaren, de zorg die je krijgt of de zorg die je juist onthouden wordt… omdat je ouders druk zijn met zaken, die hen van het goede leven afhouden… Iedereen kan weten waar we geen enkele invloed op hebben maar nogal door worden bepaald. Toch leven velen in onze tijd soms vrij jachtig allerlei dromen na die lang niet altijd realistisch zijn, laat staan dat ze goed voor je zijn… We staan, kortom, te weinig stil bij ons leven en laten ons gauw meeslepen door allerlei spullen en kwesties die fijn kunnen zijn maar weinig toevoegen. Binnenkort begint de Vastentijd. Benut daarom deze komende tijd als tijd voor uzelf. U krijgt er geen spijt van…

In het evangelie lazen we van het groeiende succes van Jezus. In de synagoge blijkt zijn gezag, in huis helpt hij mensen op de been, in de stad heelt hij velen. Zijn succes zorgt voor een grote toeloop. Ook de leerlingen raken door zijn populariteit besmet: ‘Iedereen zoekt u’. Er lijken zich bijna hysterische popstertaferelen af te spelen. Maar juist als Jezus’ ster rijst… verkiest hij de stilte van het gebed. Daardoor blijft Jezus bij de diepste reden van zijn zending: gekomen als aankondiger van het rijk van God. En daarom vervolgt hij zijn verkondiging door heel Galilea. In de eerste lezing lazen we van Job. U weet vast, dat is die man die het zo goed voor elkaar heeft. Zó goed dat satan God uitdaagt om hem steeds meer af te pakken: de rechtschapen Job wordt in zijn succesvolle leven beproefd. Is hij echt wel zo gelovig als God tegen satan zegt? Dan zullen we dat eens gaan zien! Daarom wordt Job in stapjes nagenoeg alles afgenomen: en dat begint met het doden van zijn vee, knechten, zonen en dochters… Het centrale probleem in dit prachtige Bijbelboek is de vraag hoe de mens het lijden in zijn leven een plaats kan geven. In de passage die we lazen blijft Job in gesprek met God. Dat is, bij alles wat hem is overkomen, op zich al een wonder. We lazen geen gebedstekst bedoeld voor een gelovige met gevouwen handen en gesloten ogen. We lazen eerder een aanklacht tegen het leven zoals het Job gaandeweg overkomen is. Job vraagt zich af hoe dit bij hem als rechtschapen mens kon gebeuren? Waar heeft hij al dat getob aan verdiend? Waar is God? Job kapt het gesprek met God niet af en blijft al pratend zoeken naar zin en betekenis. Is dat niet een grondtrek van ons gebed? Dat wij allemaal blijven zoeken en vragen om het leven. Dat wij allemaal zo goed mogelijk proberen te leven in deze soms onbegrijpelijke wereld. Dat geen mens kan leven zonder iets van een bezield verband, of dat nou gelovig gekleurd is of niet. Het antwoord dat het boek Job geeft over het lijden van de mensen is dat God uiteindelijk een mysterie blijft. Beperktheid en chaos horen simpelweg bij alle aardse leven. Het lijden van de rechtvaardige blijft daarmee een ondoorgrondelijk probleem, dat we met elkaar mogen uithouden.

Het boek Job is theologisch van een bijzonder rijke inhoud, vanwege de dialogen van Job met zijn vrienden en met God. Hoogtepunt van het boek is het eerste antwoord van God in Job 38, waarin God de mens meerdere onmogelijk te beantwoorden vragen stelt. Vragen vanuit de voor de mens overweldigende natuur en de niet naar zijn hand te zetten loop van de geschiedenis. Ieder mens heeft al jong zijn voorkeuren en kan in ons land van daaruit vrijelijk zijn leven naar wens inrichten, maar voor de rest is ieders leven vooral een aaneenschakeling van situaties waarmee je je zo goed mogelijk probeert te verhouden. Niet voor niets luidt een bekend gezegde van John Lennon: ‘Het leven is wat je overkomt terwijl je andere plannen maakt’. Dit leven willen we op deze plaats heiligen en voor God brengen.

(Bronnen: Job 7, Marcus 1)

(Foto: visual hunt, TijsB)

Jack Steeghs