Het leven willen ontdekken, doorgronden en vastleggen is een menselijke eigenaardigheid met waardenvolle en leuke kanten: bijvoorbeeld om kennis en ervaring op te doen, of vakantiefotoalbums op te maken. Maar er zijn ook toepassingen die mij te denken geven en de laatste jaren niet meer te negeren zijn: de onderliggende mentaliteit dat letterlijk overal een slaatje uit geslagen moet worden. Het alsmaar aanwakkeren van een koopmansmentaliteit. Ik ben zelfs al meerdere keren verleid om via deze stukjes geld te verdienen: het moet niet gekker worden! Daarom maar eens een blog over algoritmen.

Wie tegenwoordig een product of dienst zoekt hoeft niet veel moeite te doen. Je hoeft de deur niet uit, slechts je computer te openen en eenvoudigweg een zoekopdracht in te typen – en wie dit magische apparaat ontbeert gaat naar bibliotheek of buurtcentrum. Wat een zegen om in een fractie van seconden een heel scala aan keuzes op een rij te krijgen, met onderscheid in prijs, kwaliteit en mogelijkheden om een gekozen product of dienst zo snel mogelijk in huis te krijgen. Soms kan een bestelling zelfs op dezelfde dag geleverd worden. En men kan vaak een bestelling die desondanks niet in de smaak valt gewoon retourneren – al zijn daar vaak extra voorwaarden aan verbonden. Het kan bijna niet op… Maar ho even, stop… schijn bedriegt. Er zit een hele reken- en belangenwereld achter de moderne digitale vitrine waarin jouw smaken zijn voorgesorteerd: algoritmen sturen jou aan de hand van eerder surfgedrag. Geen werk van een god, zelfs geen magie. Allemaal door mensen bedacht. Zo is een hele nieuwe economie achter de economie ontstaan. Wie digitaal meester is heeft een heilige graal in handen die grote belangen en bedragen vertegenwoordigt. Ik misgun geen enkele nieuwe loot aan het economisch firmament haar bestaansrecht en respecteer producten en diensten die voor een bepaalde kwaliteit (en geld) staan maar denk ook: moet nou echt álles door deze trechter als ware de wereld één groot economisch kansenspel? Is het niet zo dat vooral de (hele) grote bedrijven, zij die het spel van de algoritmen als geen ander beheersen, de beste mogelijkheden krijgen met als bijeffect dat anderen (plaatselijke middenstanders) gemakkelijk de markt uit kunnen worden gedrukt? En is het niet zo dat juist de mensen die op het wereldwijde web niet zo goed bedreven zijn gemakkelijk teveel betalen, ten koste van vaklieden in de directe omgeving (die lang niet altijd via internet goed vindbaar zijn)? Is het niet zo dat door de logica van het algoritme het plaatselijke gemakkelijk afgeleid wordt van het overkoepelende? Is het niet zo dat hierdoor steeds meer ethische vragen in het spel komen die te denken geven over de inrichting van onze samenleving?

Samenvattend: zie in onze tijd het gevaar van een grote digitale markt en vergeet nooit om de plaats daar waar je woont, werkt en leeft te verrijken. Daar heeft iedereen echt baat bij. Het is bijvoorbeeld wel zo prettig dat je een plaatselijke elektricien kunt bellen, die jou snel helpt om een opgetreden storing te verhelpen. En het bedrag dat betaald mag worden blijkt vaak aanmerkelijk lager dan dat wat je betaalt via een van de bedrijven die de zoekmachine als eerste op je beeldscherm tovert. Algoritmen zijn prachtig en een bruikbaar ondersteunend middel maar maak ze niet groter dan ze zijn. Laten we bij alle zegeningen die algoritmen kunnen geven nooit vergeten dat onze wereld uiteindelijk draait op mensen zoals jij en ik.    

(Foto: visual hunt, Bopp)

Jack Steeghs