Afgelopen weekend vierden we de H. Drie-eenheid. Een Hoogfeest waarop we stilstaan bij drie manieren om God te kunnen verstaan. Vader, Zoon en Heilige Geest is theologisch best een ingewikkeld vraagstuk… Wie er mee gaat werken en leven wordt beloond vanuit de rijkdom die de geloofstraditie door de eeuwen heen heeft opgebouwd.

Om meer gevoel te krijgen bij de drie manieren waarop we God kunnen verstaan is het belangrijk om regelmatig stiltes in je leven te passen. Liefst elke dag. Bewust in je leven staan, een dagboek aanleggen met gebeurtenissen die je meemaakt, liturgische teksten van de dag betrekken, een kruisteken voor het eten. Wie dat doet… die wordt beloond met de dynamiek van de drie-ene God. Wie bewust leeft en de Schrift daarbij betrekt krijgt meer gevoel bij de verhouding tussen Vader, Zoon en Heilige Geest.

Het begin van de eerste lezing, uit het boek Spreuken, roept het begin van het Johannesevangelie op. Beiden beschrijven de rol van Jezus als ware Hij er al was voor het begin van de Schepping… We lazen in Spreuken: De Heer schiep mij vóór al het bestaande, vóór al wat Hij vanouds gemaakt heeft. Van eeuwigheid ben ik gevormd, lang vóór het begin der aarde. Hoor de gelijkenis, als we het begin van het Johannesevangelie erbij nemen: In het begin was het woord, en het woord was bij God, en het woord was God. Het was in het begin bij God. Alles is door Hem ontstaan, en buiten Hem om is er niets ontstaan. Wat ontstaan was, had leven in Hem, en het leven was het licht van de mensen. Het licht schijnt in de duisternis, en de duisternis kon het niet aan.

In de 4^e eeuw na christus was Spreuken 8 een belangrijke tekst voor christologische discussies. Vragen waar christelijke filosofen zich over bogen luidden:

1. Is wijsheid een eigenschap van God… of is wijsheid een eigenschap die je los van God kunt zien?
2. En behoort christus (zoals alle mensen) tot de geschapenen, of gaat christus aan alle geschapenen vooraf? 

Genoemde discussies klinken nog steeds door in de uitgebreide versie van de geloofsbelijdenis, waarin we bidden: God uit God, licht uit licht, ware God uit de ware God. Geboren, niet geschapen, één in wezen met de Vader, en dóór wie alles geschapen is.

De aanzet voor geloven in de drie-ene God ligt echter niet in een analyse van de Schrift of een analyse van de geloofsbelijdenis. De aanzet voor geloven ligt toch echt in de ervaring van mensen, te beginnen bij de jonge kerk. Met Pinksteren hebben de leerlingen God op een nieuwe wijze ervaren. Diezelfde Geest die de leerlingen aan het werk hebben gezien in Jezus – de gekruisigde en verrezene. Pinksteren heeft het verstaan en beleven van God verdiept. De verdieping van het verstaan en beleven van God zien we ook terug in het evangelie van vandaag. Eenheid en onderscheidenheid gaan bij Johannes hand in hand. De eenheid van God – Zoon – Heilige Geest én de onderscheiding tussen God – Zoon – Heilige Geest. En het draait allemaal hierom: om God te kunnen verstaan en ervaren. En de taal die daarbij gesproken wordt is die van de liefde. Uiteindelijk draait het christelijk geloof om God. Jezus verwijst in zijn aardse wandel voortdurend naar zijn geestelijke Vader. En de Heilige Geest? Als het ware blaast zij nieuw leven in situaties waar alle hoop vervlogen lijkt. Want het leven is… nooit alleen maar afhankelijk van je eigen inzet en al dat wat je overkomt. Je kunt deze wijsheid uit de geloofsbronnen niet jong genoeg meekrijgen. En we zouden hier ook moeder Maria kunnen toevoegen als extra hulp? Waarom niet? Al die Mariakapelletjes hier in de regio zijn er niet zomaar. Mariadevotie is niks anders dan een moederlijke verwijzing naar de Heilige drie-eenheid Vader, Zoon en Heilige Geest. Maria was er de persoon naar om dienstbaar van zich af te wijzen: Mij geschiedde naar uw woord. Daarmee is zij bijzonder innig verbonden met haar zoon – zij heeft hem in haar baarmoeder gedragen én eenmaal geboren… alle ruimte gegeven voor zijn bijzondere bestemming. Maria wordt niet voor niets ook wel de moeder van God genoemd. Ingewikkeld? Niet als je de uitgebreide geloofsbelijdenis erop naleest. Het is toch echt Jezus die in zijn aardse leven medemensen aanspoorde… als een soort weldoener op de goede levensweg. En wij – zoveel eeuwen later – kunnen ons vanuit de Schrift net zo aan laten raken. Het is uiteindelijk in de praktijk van een gewoon mensenleven… waar de Heilige drie-eenheid zijn ware werk doet.

(Bronnen: Spreuken 8, Johannes 16)

Jack Steeghs