Gemeenschappelijke maar ook individuele rustmomenten staan in onze tijd onder grote druk. In het scheppingsverhaal is rusten de kroon op de schepping. De sabbat onderbreekt het gebruikelijke leef- en werkritme.

Genesis 2, 1 – 4
1. Zo werden de hemel en de aarde voltooid, en alles waarmee ze toegerust zijn.
2. Op de zevende dag bracht God het werk dat Hij verricht had tot voltooiing. Hij rustte op de zevende dag van al zijn werk dat Hij verricht had.
3. God zegende de zevende dag en maakte hem heilig, want op die dag rustte God van al het werk dat Hij scheppend tot stand had gebracht.
4. Dit is de geschiedenis van het ontstaan van de hemel en de aarde, zoals ze geschapen zijn.

Alleen en met elkaar
Je werk voltooien door ermee te breken. Dat geeft te denken en te handelen – of beter: het bewust laten daarvan. Dat valt mensen kennelijk zwaar.

In de kerk kennen we een beproefde methode om teksten beter tot je te kunnen nemen: lectio divina. Het vergt oefening om voldoende rust (sabbat) te nemen maar het werkt echt. Hetzelfde geldt voor de volgende afgeleide methode:

1) Ga gemakkelijk zitten met je voeten op de grond
2) Kies een tekst (bijvoorbeeld een lezing van de dag) en lees deze in een rustig tempo hardop voor
3) Neem een korte pauze
4) Lees de tekst nog eens
5) Neem daarna tien minuten absolute stilte. Zorg dat je niet gestoord kunt worden en laat alle ‘duiveltjes’ in je hoofd als het ware komen en weer gaan – laat ze niet in je gedachten nestelen
6) En daarna, tot slot, schrijf in steekwoorden op wat deze lezing bij jou oproept. En als je dit met een groep doet kun je daarna nog met elkaar delen in de opbrengst

Sabbat is voor mij tijd nemen en keuzes maken zodat ik als het ware extra tijd geschonken krijg. Sabbat is voor mij niet een dag in de week – de zondag – niets doen. En voor veel werkers in de kerk, in de landbouw, in de zorg, horeca… is het onuitvoerbaar om de zondag te heiligen met niets doen.
Roosters vragen erom ingevuld te worden maar roosters zijn niet heilig. Heilig aan de sabbat is voor mij een blijvende aandacht voor het doorbreken van ingesleten leef- en werkpatronen. Zowel individueel als collectief. Hoe zit dat bij jou?

Over de sabbat lees ik in het compendium van de sociale leer de volgende artikelen: 24, 258, 261, 284, 285, 286, 301 waarvan ik er een uitlicht:

284 Rust op feestdagen is een recht. Zoals God “rustte op de zevende dag van al zijn werk dat Hij verricht had” (Gn 2, 2), moeten ook de mensen, geschapen naar zijn beeld, kunnen genieten van voldoende rust en van vrije tijd voor de verzorging van hun gezinsleven en van cultureel, sociaal en godsdienstig leven. De instelling van de dag des Heren draagt hiertoe bij. Op zondagen en op de andere verplichte feestdagen dienen de gelovigen zich te onthouden van “werken en bezigheden die een beletsel zijn voor de eredienst die aan God moet worden gebracht, voor de vreugde die past bij de dag des Heren, voor het beoefenen van goede werken of voor de nodige ontspanning van geest en lichaam”. De behoeften van het gezin of een groot sociaal belang vormen aanvaardbare excuses ten aanzien van het voorschrift van de zondagsrust, maar deze mogen geen gewoonte gaan worden die nadelig is voor de godsdienst, het gezinsleven of de gezondheid.
(Paus Johannes Paulus II, 1981, Catechismus van katholieke kerk

Jack Steeghs