Het bezoeken van boeren en tuinders is een gerichtheid die ik van huis uit en van het omgevende platteland heb meegekregen. Ik heb al jong veel moois maar ook ellende gezien en besef pas veel later dat de God van Israël vanuit een dergelijk ‘zien’ zijn hele identiteit heeft verkregen (Exodus 3, 11). Wie op zoek is naar een gelovige verantwoording van dit bijzondere bezoekwerk heeft misschien baat bij onderstaande geboden. Klik hier voor het eerste deel.

• Oordeel niet

Ontmoetingen zijn naar mijn idee de humuslaag waarop een gelovig leven groeit, omdat je daarmee doet wat Jezus deed: Het geschonken leven ontdekken, jezelf in samenhang met al wat leeft ontdekken, het leven delen. En in het gedeelde leven, zo geloven wij, kan dan zomaar onverwachts de Eeuwige oplichten. Zoals Mozes als schaapherder werd geroepen door God en Hij zich bekendmaakte met die raadselachtige naam “Ik ben die (er ook nog) is’ (Exodus 3, 14). Hier past geen oordeel, hier is overgave nodig. Vanuit eerbied voor het leven zoals het zich aandient. Wij zijn mensen in wording. Beperkt en talentvol ineen. Om te ontdekken hoe dat bij jou persoonlijk zit zijn ontmoetingen levenslang aan te bevelen. En dan niet alleen ontmoetingen vanuit de bloedband. Daarom ook is arbeid veel meer dan ‘kostwinning’ en doen hobby’s er ook toe als je er het geld niet voor hebt.

• Realiseer je voortdurend dat een door jou gesignaleerd ‘tekort’ of ‘gemis’ door de ander wordt verbonden met plaats, omstandigheden en historie – en niet per se een probleem hoeft te zijn

Tegenwoordig leven we in Nederland in een hoogontwikkelde economie waarin we de grenzen van veel vertrouwds bereiken. Maar alles dat anders zou mogen begint in het weerbarstige heden. Daarom ook is bijvoorbeeld een rechterlijk vonnis over het naleven van klimaatmaatregelen zowel een laatste woord als een nieuw begin: Nu pas komt het er op aan! Boeren en tuinders worden vaak geschetst als ondernemers maar een agrárische onderneming is heel wat anders dan een niet-agrarische onderneming, want meestal veel minder maakbaar en veel meer afhankelijk van de samenhang met anderen. Overheden voeren de regie met vertegenwoordigers, zelden met boeren zelf. Met deze geboden in de hand kom ik tot het besef dat je niet zonder gesprekken op boerenerven kunt. Waarom? Omdat organisaties de realiteit reduceren tot veralgemeniseerde vraagstukken. Boeren en tuinders hebben vaak een neus voor de plek waar ze leven en werken. Ze leven geaard. Zijn gewend om te overleven omdat landbouw vaak niet rendeert. Ze hebben regelmatig te maken met tegenslag en mislukking. Soms al meerdere generaties. Benut die krachten! Boeren zijn vindingrijk en veerkrachtig. Elke streek en ieder erf heeft eigen mogelijkheden. Wees als bezoeker daarom nieuwsgierig, laat boeren en tuinders aan jou uitleggen hoe ze met uitdagingen omgaan en waar ze steun missen. Verwonder je en bid zo mogelijk met hen, om gedeelde ondersteuning. En vergeet niet om een eventuele proteststem te ondersteunen als de plaatselijke situatie daarom vraagt.

• Benoem en bevorder de kracht en humor die je aantreft

Bezoekwerk dat hier wordt beoogd is veel meer dan gewoon koffie drinken en vernemen dat het goed gaat. Je bezoekt de ander in de thuis- en werksituatie. Er hangen geuren en er klinken specifieke geluiden, meestal ook een bepaald dialect. Vaak vloeien werk en privé in elkaar over, net als de eventuele zorg voor een kind, een ouder en het beoefenen van hobby’s. Middenin het geleefde leven gebeurt van alles. Zie het, hoor het, maak de charme ervan mee en geef dat met eerbied terug. Vergeet nooit dat je te gast bent en als het ware op ‘heilige grond’ staat (Exodus 3, 5). Dat is Bijbelse taal voor de plaats waar het leven gebeurt.

• Kom de lijntjes tussen erf en buitenwereld op het spoor (buren, familie, werk, hobby, vriendschap, kerk, vakantie, studieclub) en verwonder je

Er zijn boeren en tuinders die helemaal leven voor hun werk op die ene vierkante kilometer en met gemak de hele dag alleen kunnen zijn. Er zijn er ook die dagelijks een deeltijdbaan buitenshuis erbij doen, sommigen zijn zzp’er, er zijn echtgenoten/echtgenotes die de band met de buitenwereld in tact houden. Soms ook vanuit een hele andere beroepsgroep. Sommige boeren zijn actieve sporters of verenigingsmensen, vergadertijgers. Hoe zit het hier, op deze plek? 

(Foto: visual hunt, BasBoerman)

Jack Steeghs