Op het oogstfeest Pinksteren kreeg het Joodse volk de Tien geboden. De Tien geboden zijn de voor christengelovigen belangrijkste wetten geschreven op twee stenen tafelen. Voor het Vaticaan zijn de Tien geboden aanleiding geweest om de Tien geboden voor het milieu uit te brengen (zie: duurzame kerk). Voor mij alle aanleiding voor een agrarische tint. Vandaag deel 8.

8. We zitten in hetzelfde schuitje. Het recht op een veilige en schone leefomgeving moet door wereldwijde samenwerking en internationale akkoorden beschermd worden.

Ik vraag me af of wij als mensen met elkaar in hetzelfde schuitje zitten? We delen zonneklaar dezelfde aarde. Maar ik zie tegelijkertijd heel veel verschijningsvormen van inzichten en overtuigingen in hoe we als mensheid met dat gegeven omgaan.

Bij dit gebod moet ik vrij snel denken aan Herman Kok in Amersfoort-Hoogland. Boer Kok is landelijk bekend geworden vanwege zijn opvattingen over het gebruik van bestrijdingsmiddelen, geneesmiddelen, kunstmest maar ook over boerenbedrijvigheid, bodemleven, mestaanwending…

Dit voorjaar zocht ik Herman en zijn gezin op in Amersfoort-Hoogland. De biologische melkveehouderij met winkel aan huis is omgedoopt tot Noah’s Ark. Veelzeggend. De boerderij is een soort oase aan de rand van een stad met ongeveer 150.000 inwoners. Het erf van Noah’s Ark is schoon, gegarandeerd. Het mooiste voorbeeld dat ik hoor komt van een klant uit Noord-Holland, die helemaal naar Hoogland komt vanwege een bepaalde overgevoeligheid voor gangbare maar ook de meeste biologische melk (!).

Schoon schip maken begon bij Herman met het in de ban doen van bestrijdingsmiddelen. Al sinds 1970 taboe. Over een moment in de jaren zeventig, toen hij gevraagd werd om zijn voorraad te verkopen, zegt hij nu:

‘Als ik het gif had verkocht was een ander daarmee het milieu gaan belasten, dat wilde ik niet. De voorraad ging daarom terug naar het depot.’

En wie dit leest en denkt ‘dit is maar een boer’, die neemt tien minuten tijd om de volgende uitzending van Tros Radar te bekijken. Over Bijensterfte, insecticiden en wat dat allemaal te maken heeft met biodiversiteit, over onze concrete fysieke leefomstandigheden (dr. Jeroen van der Sluijs, Universiteit Utrecht).

Als ik Herman nu vraag naar hoe hij ertoe is gekomen om anders te gaan boeren en zelfs tegen de industrialisatietrend in te gaan, zegt hij het volgende:

‘Ik ben vooral natuurliefhebber. Altijd geweest. De natuur heeft veel herstellingsvermogen in zich. Dat moeten we koesteren en voeden, te beginnen bij de humuslaag van de aarde. Daarom moet je natuur niet belasten met chemische middelen. Die zijn helemaal niet nodig’.

In het voorjaar van 2002 kreeg ik een uitnodiging van het Platform ABC, ik was net projectmedewerker van de diocesane werkgroep Kerk Landbouw Platteland. Ik mocht toen namens de bisschop het volgende manifest uit handen van Jos Kok in ontvangst nemen (Inderdaad, de zoon van…)

Wordt vervolgd.

Jack Steeghs