Psalmen. Oorspronkelijk liederen voor snaarinstrumenten. De bundel van 150 wordt ook wel ‘hartslag van het geloof’ genoemd. Psalm 5 zet de gelovige vroeg in de morgen in een soort van rechtszaak op leven en dood.

Psalm 5, 1 – 13
(…)
(2) Hoor mij als ik spreek, HEER,
versta mij als ik stamel;
(3) luister als ik roep om hulp,
mijn koning, mijn God,
tot U richt ik mijn gebed.
(4) Hoor mij, HEER, vroeg in de morgen,
als ik vroeg in de morgen mijn zaak aan U voorleg
en kijk naar U.
(…)
(9) HEER, leid mij door uw rechtvaardigheid,
tegen mijn vijanden,
en baan voor mij een weg naar U toe.
(…)

De smekende taal in psalmen is niet zomaar toegankelijk, ook niet voor mij. Zwaar, vroom, scherprechtend. En dat op de vroege ochtend. Alsof je als lezer zoveel eeuwen later kleur moet bekennen in alles wat je doet. Hoezo privacy? Hoezo jouw levensweg? En dan spreek ik ook nog de wens uit om tegen mijn ‘vijanden’ te worden opgezet. Wat is er spiritueel aan zo’n gebedstekst?

Vers 9 is door Ad de Keyzer in 2001 benut als titel voor een boek over eucharistische spiritualiteit: ‘Ga met ons jouw weg’ (helaas niet meer nieuw leverbaar).
Deze studie is één grote ademtocht om mensen liturgisch volop persoon, volop subject te laten zijn. Dit geldt zeker in de eucharistieviering – vaak verstaan als de viering van de priester waar de rest zich bij aan mag sluiten. Niets is minder waar. De priester hoort ook bij het volk van God. Het is niet zijn rol om als een soort van alweter (on)gelovigen te activeren, het is zijn rol om rituelen te voltrekken zodat allen het sacrament van de levende Heer kunnen ontvangen. En als het mysterie op waardige wijze wordt ontsloten blijft dat na de mis niet zonder gevolgen.

Actieve deelname in de liturgie wordt in onze geseculariseerde doe-maatschappij vaak verkeerd verstaan. In het kerkgebouw betekent ‘doen’ lang niet altijd een zichtbare rolverdeling tussen mannen en vrouwen of een aan te kondigen beweging om noden op te lossen. In de liturgie betekent ‘doen’ actief waarnemen, gewaarworden en vooral: een aan jou laten gebeuren.

Amen
De slotrite in de mis (Ite missa est) is geen afsluiting zoals de aftiteling van een film of het slotakkoord in een concertzaal. De slotrite in de mis is een scharnierrite tussen de heilige ruimte en de buitenwereld. Bedoeld om deelnemers de wereld in te zenden. Door de mis gestimuleerd om in het perspectief van God de eigen weg te gaan.

Wij vieren eucharistie om met de a(A)nder om te kunnen gaan – de (A)ander die altijd anders is en blijft dan ik of wie dan ook kan bedenken.

Jack Steeghs