Deze foto van Hans van Vrouwerf inspireert me om te schrijven over het boerenhek.

Ooit was het boerenhek een van de beelden die leidde naar de gesprekskring Grond van Leven. En heel recent was het hek de plek waar foto’s werden gemaakt, om bij mijn portret te plaatsen dat later in Het Kontakt zou verschijnen.

Vroeger was het hek op het platteland een plek waar mensen elkaar ontmoetten. Bij het hek werden gedachten uitgewisseld. Hoe het ging met het gewas, de dieren in de stal, de prijzen. Maar ook privé kwam vaak langs. Ik heb als kind meerdere keren meegemaakt waarbij tijd geen factor van betekenis speelde en het niet geplande gesprek mocht gebeuren.
Het hek heeft iets dat geplande ontmoetingen niet hebben: het hek grenst twee terreinen af, vaak afgelegen van de meer bebouwde omgeving. Het hek grenst de zojuist gedane werkzaamheden en de bijbehorende aandacht af van wat komen gaat. Bij een hek ziet een grondbuurman dat een fase is afgesloten en dat er een open ruimte ontstaat naar iets anders. Zo geeft het hek aanleiding om iets te zeggen, al is het maar een simpel ‘hallo’. Het hek roept niet op om na te denken maar opent spontaniteit. En als je elkaar iets beter kent en grotendeels met dezelfde onzekerheden en vreugdes te maken hebt, dan kan er in een enkel ogenblik zomaar een verdieping in het gesprek ontstaan.
Zo hoorde ik aan zo’n hek ooit van een collega die worstelde met privéproblemen. Het gesprek loste die problemen niet op maar gaf – zeg ik nu achteraf – wel enige lucht in een adembenemende kwestie. Dit lijkt een kleinigheidje. Mijn ervaring zegt dat het dit soort kleine ontmoetingen zijn die mensen door moeilijke fases heen helpen. Dergelijke ontmoetingen zijn onvervangbaar door welke hulpverlening dan ook. In mijn werk noemen we dit soort plaatsen: vrijplaatsen.

Jack Steeghs