Elke maand verzorg ik samen met collega’s een inhoudelijke bijdrage aan de achterpagina van parochieblad De Apostelbode. Dit jaar een reeks ‘vrouwen uit het oude testament’. Onderstaand mijn bijdrage: Ruth. Past mooi bij het naderende Pinksteren, oorspronkelijk een oogstfeest.

Landelijke Boerinnen Belangen

Ricky Schut-Hakvoort is een oud-boerin uit het gewezen netwerk van de Landelijke Boerinnen Belangen (LBB) waar ik in het verleden regelmatig mee heb samengewerkt. Vanaf de jaren tachtig voerde zij, samen met collega boerinnen, een jarenlange strijd tegen – wat zij noemden – ‘het agrarische mannenbolwerk’. Een van de grootste verdiensten van het LBB is dat ze het taboe van armoede in de landbouw op de kaart hebben gekregen.

Anders dan vaak wordt gedacht liggen de armoedecijfers op het platteland namelijk veel hoger dan in de grote steden (landelijk schommelen de armoedecijfers al jaren rond de 10% van de beroepsbevolking, in de agrarische sector ligt dat cijfer – nog steeds – drie keer hoger).

In haar boek ‘De kroniek van een boerenleven’ (2015) zijn de eerste woorden die Ricky schrijft: ‘Mijn verhaal is ook ons verhaal.’ (Een geoefende Bijbellezer hoort meteen de oudtestamentische Ruth doorklinken: ‘uw volk is mijn volk, uw God is mijn God’ – daarover zo dadelijk meer)

Vervolgens beschrijft Ricky haar levensverhaal met tal van doorkijkjes naar de geloofstraditie waarmee zij verbonden is (‘De kroniek van een boerenleven’ leest makkelijk weg en is verkrijgbaar via uitgeverij Boekscout).

Ruth

Een piepklein én opmerkelijk groots Bijbelboek, dat is Ruth. In dit oudtestamentische oogstverhaal komen we het eerste praktijkvoorbeeld van armoede tegen (Noömi). En wat ook opvalt: op het eerste gezicht is er geen actieve hoofdrol voor mannen weggelegd – ze gaan namelijk allemaal dood. Maar, als Elimélek niet was weggetrokken uit Bethlehem had onze heilsgeschiedenis er nu heel anders uitgezien…

Bestemming Moab betekende voor Elimélek heidens gebied aanvaarden. Als er hongersnood is breekt nood wet, maar kan er überhaupt iets goeds uit Moab komen? Volgens de regels niet, volgens ‘Gods Geest’ wel. Uitgerekend Elimélek’s zonen huwen een heidense. Uiteindelijk komt Ruth (een van beide schoondochters) als moeder van zoon Obed in de bloedlijn van koning David terecht, de bloedlijn waaruit vele generaties later Jezus van Nazareth wordt geboren (zie: Mattheüs 1, 1 – 17 en Lucas 3, 23 – 38).

God werkt in en door mensen die er het beste van proberen te maken. Ruth wil niet met haar schoonzus terug naar haar land Moab. ‘Iets’ trekt haar met schoonmoeder Noömi mee naar Bethlehem en laat haar onderweg die prachtige barmhartige woorden zeggen: ‘uw volk is mijn volk, uw God is mijn God’.

Les van Ruth voor onze tijd

Onze geïndividualiseerde en sterk economisch georiënteerde wereld leert vooral: de voornaamste activiteiten in het leven draaien om ‘kopen en verkopen’. Een gelovige zal zeggen: nee, de voornaamste activiteiten in het leven draaien om ‘geven’. Ruth zou daar aan kunnen toevoegen: de belangrijkste activiteiten in het leven gaan over verbintenissen, het vermogen om jezélf weg te kunnen geven.

Het blijft fascinerend om te zien dat het vaak de vrouwen zijn die armoede en onrecht als eerste aanvoelen, er vervolgens vruchtbaar mee aan de slag gaan en er zélfs hun levensdoel uit halen.

Bij de foto (bron: visual hunt – Don): het treffende agrarische tafereel dat mooi bij het boek Ruth past is vaak op doek gezet: ‘De Arenleesters’ (vooral bekend van Jean-François Millet, 1857).

Jack Steeghs