Vandaag is het in ons land de feestdag van Vincent de Paul – een Frans priester die in de zeventiende eeuw een revolutie van liefdadigheid teweeg heeft gebracht, met vele sporen tot in onze tijd.

Kernnotie van Vincent de Paul is naastenliefde. Uniek aan zijn ‘methode’ is de doelgerichtheid om medemensen in nood daadwerkelijk bij te staan. Praktisch, planmatig, nuchter en creatief. In die geest staan de congregatie der Missie, de Lazaristen en de Vincentiusverenigingen die in de 19e eeuw door Frédéric Ozanam zijn opgericht.

Wat is er volgens Vincent te doen bij een vermoeden van menselijk nood? Wat zijn belangrijke lijnen uit de spiritualiteit van zijn maatschappelijk handelen?

– Luisteren en kijken, al je waarnemingen toelaten tot in je diepste wezen. Oprecht geraakt willen worden door wat zich aan jou opdringt, met een voorkeursoptie voor de armen.
– Het gesticht willen worden door wat jij kunt vermoeden maar nooit geheel doorgrondt. En vervolgens: dat vermoeden niet voor jezelf houden want samen-leving vraagt erom je op de ander te richten.
– Je inleven in de concrete situatie en je afvragen wat nu nodig is. Nood vraagt erom metterdaad gelenigd te worden. Dit betekent dat als de doelgroep niet naar jou toe komt/kan komen naar de doelgroep toe te gaan. Outreachend.
– Helpen, bijstaan met de talenten die jou gegeven zijn

Vincent…
Vincent’s ‘incarnatie van de armen’ wordt ook wel sacrament van de ander, sacrament van Godontmoeting genoemd.
De link met landbouw zit in Vincent’s afkomst en ommekeer. Om als boerenzoon hogerop te komen kiest hij voor het geestelijke leven en wordt priester. Een ontmoeting met een boer op het land brengt hem tot inkeer en later tot de oprichting van een congregatie die zich gaat richten op de arme plattelandsbevolking. De congregatie der Missie ontstaat.

…en Ria.
Ria (+ 2009) heb ik in een intervisiegroep leren kennen als agrarisch maatschappelijk werkster. Zij is voor mij een belangrijke inspiratiebron geweest om te starten met Kerk In Platteland en later deze blog. Ik weet niet of Ria de spiritualiteit van Vincent heeft gekend maar haar manier van werken past er naadloos in. Ze noemde zichzelf niet voor niets outreachend agrarisch maatschappelijk werkster

Terwijl Ria na haar opleiding opklom tot een leidinggevende positie bij het maatschappelijk werk in Nijverdal, ontmoette ze andere boerenvrouwen die ruchtbaarheid wilden geven aan het stille leed aan de keukentafel. Ze zetten organisaties op om een stem te geven aan de boerenvrouwen. De traditionele landbouworganisaties deden daar niet aan. In het verstedelijkte Nederland had het maatschappelijk werk ook geen oog voor wat er bij de boeren leefde, en de boeren zochten ook geen hulp. Ria kwam wel in de boerenkeukens. Als boerin kende ze de taal daar, en ook het dialect. Via de vrouw kwam ze aan de praat met de man. Maar die was meestal afkerig van een gesprek met een vrouw over zijn bedrijf. Wat wist zo’n vrouw daar nu van? Ria wist er wel van…
(Bron: Naschrift dagblad Trouw, maandag 14 december 2009)

Jack Steeghs