Een pittige politieke kwestie in komkommertijd. Wereldwijd woedt er al jaren een strijd tussen twee kampen. Het ene kamp ziet landbouwbeoefening als tak van industrie, het andere kamp ziet landbouw veel meer als boerenbeweging van onderop. In deze blog een poging om via historisch besef, de Katholieke sociale leer en een werkvorm enige ruimte in dit duivelse dilemma te creëren.

In ons land is het platform Aarde Boer Consument al jaren een belangrijke beweging die niet zomaar met de gangbare boerenbelangenbehartiging meeloopt.
Politieke steun vindt ze eerder bij SP en Groen Links dan bij CDA of VVD. Waartegen protesteert het platform? Tegen het heersende sterk liberaal gekleurde landbouwbeleid dat haar heil zoekt in groter, dus professioneler, dus economisch meer interessant, dus beter in staat om het milieu te ontzien, dus… Het is precies dit ‘dus’ waardoor ik alweer jaren geleden geraakt werd en dit platform op afstand ging volgen.

Het platform is kritisch. Soms op het scherpst van de snede en allang geen geïsoleerd geluid meer, want aangesloten bij de wereldwijde beweging van Via Campesina.

Historie
Voor het verstaan van het platform is het belangrijk om een stukje geschiedenis erbij te nemen. Een terugblik naar de jaren zestig van de vorige eeuw, een tijd van maatschappelijke vernieuwing. Met de opkomende bevrijdingstheologie kwam er een voorkeursoptie voor de armen in de kerk. Daarbij haakt het platform aan.
Critici plaatsen een kanttekening. Een verworvenheid vanuit de jaren zestig is de opdracht van ieder mens (individueel en georganiseerd) om steeds weer opnieuw maatschappelijke ontwikkelingen integraal te doordenken. Moderne democratie. Die ontwikkeling wordt losgelaten, ten gunste van een verankerde autonome moraal. Feitelijk wordt daarmee teruggegrepen op de maatschappelijke context van de 19e eeuw.
Blijft een belangrijke verworvenheid recht overeind: de optie voor behoeftigen, kleinen, zwakken en armen is op de agenda geplaatst, daar waar dit in de heersende politiek gemakkelijk aan liberale principes wordt overgelaten.

Katholieke sociale leer
De Katholieke sociale leer leert mij dat de kerk als instituut iets te zeggen heeft in kwesties die op wereldschaal altijd ingewikkeld zijn.
Vanuit de fundering van de mens als beeld van God en leidende principes als de menselijke waardigheid, het algemeen welzijn, subsidiariteit, (mogelijkheid tot) participatie, solidariteit, toegang tot goederen/middelen en het recht op eigendom is er met de Katholieke sociale leer in handen een gezaghebbend kompas beschikbaar voor alle mensen van goede wil.
Dat is een heel ander kompas dan het recht van de sterkste, of het recht van een onderdrukte groep omdat dit kompas meer oog heeft voor – en nu komt het – de brede context en de ontwikkeling daarvan.

Werkvorm
Hoe concreter hoe beter. Een boerenfamilie en het levensverhaal van de gezinsleden schrijven geschiedenis. Kijk en luister naar De kleine oorlog van boer Kok en beantwoord onderstaande vragen:

– Zien: welke analyse maak jij van de landbouw in het heden?
– Oordelen: welke waarden of principes leiden jou tot die analyse en waarom?
– Handelen: hoe komt er volgens jou een goede strategie beschikbaar om jouw analyse en jouw omgeving recht te doen?

Jack Steeghs