Onderstaand de overweging uit de oogstdankviering in ZLTO afdeling Rijk van Nijmegen, vanochtend in Buurderij ‘De lage hof’ in Overasselt.

Waar goedheid is en Liefde, daar kun je geven en ontvangen

Geloven we dit echt? Ook in deze onzekere tijd waarin we als burger en boer in verbondenheid zijn samengekomen? Zo ja, waarom verneem ik dan zo weinig vanuit de vertrouwde organisaties? Waarom verneem ik zo weinig over solidariteit: over hoe we elkaar zo goed mogelijk kunnen dragen in een tijd waarvan het aanschijn onherroepelijk verandert? Waarom verneem ik zo weinig over hoe we de waardigheid van menig burger en boer met elkaar meer recht kunnen doen? Waarom verneem ik zo weinig over hoe we het goede leven met elkaar beter vorm kunnen geven? Ik vind het raar om in deze viering te spreken over Gods blijde boodschap, over God als de grote Maker van hemel en aarde, de grote Behoeder van alle leven, de Gans Andere die komt aan het begin en aan het eind van alle leven… en dan ná deze viering gewoon over te gaan tot de economische orde van de dag: Naar de echte wereld van de grote belangen, waar de ene mens gemakkelijk concurrent wordt van de ander, waar maakbaarheid tot op de grootte van een postzegel wordt voorgesorteerd, waar vele harten onder ons niet met goedheid en liefde worden gevuld maar met onzekerheid en een aanzet tot strijd. Wie deze oogstdankviering tot zich door laat dringen gaat straks ánders naar huis. Zo staan Henk, ikzelf, Bert, Truus, Hanny, Peter, Tiny en Arno in onze goede werken. Of dat gaat lukken, dat laat ik aan u allen over… Laten we daarom na deze oogstviering met elkaar doorpraten, over de inhoud van het aan ons overgeleverde geloof in samenhang met de actualiteit. En het er ook straks thuis over hebben met zij die hier niet bij zijn. En laat ons als organiserende commissie Landbouw en Samenleving komende week weten wat u van dit uur meeneemt en wat u gemist heeft. Afgesproken?

Waar goedheid is en Liefde, daar kun je geven en ontvangen

Ik krijg het maar moeilijk bij elkaar: de verbinding van onze huidige land- en tuinbouw en het geloof waarmee pater Gerlacus van der Elsen aan het eind van de 19e eeuw de coöperaties grondvestte. Ik heb in mijn pastorale werk vaak het gevoel dat vieringen zoals deze worden gewaardeerd om het samenzijn, om de mooie liederen en om de vertrouwdheid van de rituelen. Maar ik heb ook het gevoel dat te velen deze viering laten voor wat het is, omdat wij hier zijn samengekomen vanuit een geloofstraditie die vooral ouderen aanspreekt. In vorm zou dat gewoonweg waar kunnen zijn. Maar als dat zo is, zouden wij als commissie graag horen hoe het beter kan. Weet dat wij niet de wijsheid in pacht hebben maar vanuit eerbied voor overgeleverde tradities betekenisvol willen zijn. Wij staan er niet alleen voor: ieder mens van goede wil kan met ons meedoen. Heel graag zelfs. Wij horen graag van u. En als vieringen zoals deze niet meer aansluiten op basis van de inhoud? Wie iets wil met de stem vanuit geloof kan niet anders dan zich vanuit de dag van vandaag persoonlijk overgeven. En dan de woorden uit de psalm herkauwen: ‘Mag ik uw tuin betreden? Wonen vlak tegen u aan?’ Wie zo oprecht bidt legt een bodem onder het eigen leven waardoor draagkracht voor ons allen ontstaat. Wie zich afvraagt of hij of zij Gods tuin mag betreden gaat niet als een god ondernemen en kent de eigen plaats in het leven. Ja, u hoort het goed: geloven heeft een inhoudelijke boodschap voor onze economie. Wie met de ogen van geloof naar het leven kijkt… die is niet onmiddellijk op de teentjes getrapt, die dreigt niet meteen met de rechter in het geval een ander overlast brengt of iets van jouw belangen afknabbelt. De biddende vraagt zich voortdurend af, of hij of zij op een goed spoor zit. De biddende doet dat niet door zichzelf al teveel te pijnigen. Het is niet voor niets dat in het geloof het redelijke midden altijd de voorkeursoptie heeft. Pas dan klinkt er in jou niet meer een stem vanuit macht maar klinkt er een stem vanuit goedheid en liefde. In geloofstermen spreken we dan over bekering. Pas dan kan het leven tussen ons allen stromen.

Waar goedheid is en Liefde, daar kun je geven en ontvangen

Wij leven tegenwoordig in een tijd waarin we zien dat veel dat wat eens voor de eeuwen vertrouwd was niet meer vanzelf spreekt. Wie het evangelie met gelovige ogen tot zich neemt leest maatschappijkritiek vanuit een van God gegeven aandacht voor het Algoede. Een positieve toon voor alle leven, met grote gevolgen voor onze economie. Onze boeren voeden de wereld ja. Maar hoe ziet het eerlijke plaatje er voor ons land uit als je de wereldwijd vertakte stromen van grondstoffen, vee en voedsel meeneemt? Hoe ziet het eerlijke plaatje er voor ons land uit als we elke boer en tuinder een eerlijke stem geven? Hoe ziet het eerlijke plaatje er in ons land uit als alles een werkelijke prijs krijgt en we met elkaar de tijd nemen voor consensus? Het goede leven is in geloven altijd een gedeeld leven omdat geen mens het lange tijd alleen uit kan houden. Al is het maar door familie en medemensen vlakbij die ons opvoeden en laten voelen wat menszijn inhoudt. Net zo waarachtig mengt de stem van geloof zich in het gesprek over de toekomst van onze samenleving, inclusief de land- en tuinbouw. We zijn het in ons land misschien niet zo gewend, maar het is hierom dat we het slotgebed van paus Franciscus hebben afgedrukt in het liturgieboekje. De wijze waarop deze paus verbindingen legt tussen kerk en wereld is nodig, om een al te opportunistische mensheid een spiegel voor te houden. Een nodige universele stem die spreekt tot ieder mens van goede wil. Een stem waarachter geen enkele organisatie zich kan verschuilen: Raak de harten van hen die alleen winst nastreven ten koste van de aarde en de armen. Leer ons de waarde van ieder ding te ontdekken, met bewondering te beschouwen, te erkennen dat wij ten diepste één zijn met alle schepselen op onze weg naar Uw oneindig licht.

(Lezingen: Psalm 65 volgens Huub Oosterhuis; Mattheus 6, 24 – 34)

Jack Steeghs