Bijna 5 ½ jaar geleden overleed ons pap, bijna 2 jaar geleden ons mam. De generatie die mij is voorgegaan is uit de tijd gevallen. ‘Nu mag ik het van hen geleerde waar gaan maken’, bedenk ik als enig kind, die vele jaren met hen leefde en werkte… Een blogserie over levenslessen van vroeger voor NU (53).

Wat voor ieder mens geldt blijft ook voor iedere boer als een levensopdracht rechtovereind staan: hoe verwerk jij teleurstellingen? Wat heb jij nodig om teleurstellingen aan te kunnen?

Vorige keer schreef ik in deze blogserie over een persoonlijke teleurstelling die werd ingegeven door de toenemende afhankelijkheid op het boerenerf van grote bedrijven die op een ongelijkwaardige wijze met hun eigen logica opereren. Deze keer een teleurstelling over het gebrek aan eensgezindheid in de wereld van boer en tuinder. Met de verhalen van ons pap in mijn achterhoofd weet ik dat er vroeger niet meer eensgezindheid was. Wel is de hele land- en tuinbouw in de afgelopen decennia geprofessionaliseerd en in schaalgrootte per bedrijf sterk gegroeid. Belangenbehartiging is opgekomen en vooral zakelijk neergezet. Keerzijde is dat landbouwbeoefening altijd afhankelijk en divers blijft, overgeleverd aan concrete groeiomstandigheden en dus nooit helemaal maakbaar. Omdat de onzekerheden door iedere boer en tuinder persoonlijk gevoeld en financieel gedragen mogen worden maakt dat hen extra kwetsbaar. Tegenwoordig zoeken velen in de politiek hun heil op rechts en menen dat links de vijand van de boerenwereld is. Ik denk dat de boerenwaarheid ergens in het midden ligt en het ongemak en ongenoegen in onszelf zit. Met mijn ouders verzucht ik als het ware: waar is de tijd gebleven van de kleinschalige plaatselijke samenspraak en minder afhankelijkheid van een altijd grillige wereldmarkt? Er mist tegenwoordig een geestelijke gronding van dat wat alle boeren en tuinders (en de hele samenleving) bindt. Het is voor mij een teleurstelling geworden dat we niet enkele landbouworganisaties hebben maar vele (die ook nog eens onderling met elkaar strijden om het eigen gelijk). En laat ik deze blog maar niet in mineur eindigen. Door ervaring en studie heb ik geleerd dat teleurstellingen vragen om erkenning, inkeer en verwerking. Met daaruit voortvloeiend een plan van aanpak, voor jezelf en in verbondenheid met de organisaties waar je je bij betrokken voelt. Omdat het leven te kort en te rijk is om als teleurstelling begrepen te worden. Omdat het leven te lang is om al te mooie en gemakkelijke antwoorden zomaar te omarmen. We hebben de tijd. Daarom is er altijd hoop daar waar mensen ter plekke de hand naar elkaar uitsteken en toekomst gunnen.

(Foto: visual hunt, Internet Archive Book Images)

Jack Steeghs