Onderstaand de overweging die ik uitsprak op de dankdag voor gewas en arbeid op woensdag 6 november in de protestantse kerk van Bergharen…

Nadat God de eerste mensen naar zijn evenbeeld heeft geschapen, zegent hij hen en geeft hen de volgende opdracht mee (Genesis 1 vers 28 volgens de NBV vertaling): ‘Wees vruchtbaar en word talrijk, bevolk de aarde en breng haar onder je gezag: heers over de vissen van de zee, over de vogels van de hemel en over alle dieren die op de aarde rondkruipen.’

Precies déze opdracht,
precies déze passage,
met een stevige oproep
om in naam van de Allerhoogste
als het ware: te gaan ondernemen –
en je daarbij door niets of niemand iets in de weg te laten leggen…

Precies déze moraal is anno 2019 nogal problematisch geworden – want ‘door mensen steeds verder als een economische marktprestatie ingekleurd’. Het ‘breng de aarde onder je gezag’ is, volledig uit de context, een eigen leven gaan leiden…

Bij mij komt nu meteen de vraag op:
wélk gezag heeft de mens over de aarde? En hoe ziet dat gezag eruit?

Ik zie rondom de voedselactualiteit van alledag: protesterende klimaatactivisten, boze boeren en vleugellamme wetenschappelijke, politieke en bestuurlijke systemen. Oftewel, ik zie weinig gezag, of het is zwalkend… En als het al gezag is, dan is het een gezag dat de ene groep mensen oplegt, aan de andere…

We lijken het gezag over de aarde misschien wel kwijt. Wat nu?

Het Scheppingsverhaal is een verhaal uit één stuk. Stukjes tekst uit de Bijbel halen en voor jouw karretje spannen is geen verantwoorde omgang met de Schrift.
Het Scheppingsverhaal geeft een beproefde ordening van hoe het leven zou kúnnen zijn. Een mogelijkheid die erom vraagt begaan te worden. Een ordening vanuit een belofte, dat God mét ons is. Een ordening met een opbouw: eerst komen de bestaanscondities aan bod – ruimte, licht en donker, water en droogte, planten, dieren en mensen – en daarna pas de zegening mét een verantwoordelijke levensopdracht voor alle mensen:

God schept mensen als ‘Zijn evenbeeld’.

En tot slot…
gaat God als schepper van hemel en aarde rusten,
en zet Hij zo álle arbeid in het perspectief van de rust:
vanuit rust zal gearbeid worden,
vanuit rust en vrede zal de aarde bevolkt worden,
vanuit rust, vrede en een veelkleurige eensgezindheid, zullen mensen de aarde bewerken worden en bewaren.

Die rust, beste mensen, die rust hóórt niet alleen bij de arbeid. Die rust is het vertrékpunt ervan. Ik weet, we zijn het in onze samenleving misschien een beetje vergeten… Het is niet voor niets dat de week voor gelovigen op zondag begint en niet op maandag.
De week begint met een rustdag, ten teken dat we ons niet gek hoeven te maken, ten teken om ons op te kunnen laden voor wat elke dag in de komende week voor ons aan uitdagingen te brengen heeft. Die rust hebben we nodig. Daarom wordt die rustdag door God heilig verklaard, heilig verklaren betekent: apart gezet van alle andere activiteiten.

Als die rust serieus genomen zou worden in de actuele discussies rondom klimaat, voedsel en stikstof, dan zou het debat anders verlopen. Dan zou er geluisterd worden met het oog op kennisvermeerdering, dan zou er gesproken worden met het oog op oprechte interesse – in wat die andere groep beweegt en toevoegt aan hetgeen jij nu weet. Dan zou beslist niet alleen het economische en juridische verhaal alle aandacht krijgen – zoals nu vaak het geval is…

Het is niet alleen belangrijk om de Sabbatsrust in acht te nemen, rust is een bestáánsvoorwaarde om met gezag actief te kunnen zijn in Gods voortgaande Scheppingsarbeid.

Voor die rust hoeven we niet te wijzen naar een of ander leergezag of een leider die het voortouw moet nemen, die rust kunnen we allemaal gewoon persoonlijk nemen. God laat het al zien in het Bijbelboek van het allereerste begin.

Vanuit die rust mogen we ons geloof voorleven. En voor wie bij het innemen van die rust tegen grenzen loopt: vraag je broeder of zuster, steun elkaar hierin. Want we zijn door God geschapen mensen. Vol mogelijkheden, maar soms kwetsbaar gemaakt in de concrete omstandigheden.

(Bron: Genesis 1 – 2, 3)

Jack Steeghs