De lege plek op Paasmorgen. Uit de overweging die ik eerste Paasdag heb gehouden in ‘s-Hertogenbosch.

Een klassieker: het Bijbelverhaal van het lege graf, met vele rollen en een opvallende nadruk op de volgordes waarin diverse personages optreden. Ik sta deze nieuwe morgen vooral stil bij de betekenis van het lege graf. Omdat er zich precies in die leegte, zo zullen we zien, een weg openbaart die leven is.

De lege plek is een plaats die in de Joodse traditie bijna de status van een godsnaam heeft gekregen. In Genesis 22 wordt over een berg gesproken als de plek waar God voorzien zal, een plek waar God woont. De plek waar geen belemmeringen meer zijn om te doen wat erom vraagt gedaan te worden. Daarom ook noemden de Joden Amsterdam liefkozend Mokum: een gastvrije plek van wederzijds geven en ontvangen. Daarbij past prima het beeld van een volksbuurt, met het muziekgenre van Johnny Jordaan, Tante Leen, Willy Alberti, André Hases en vele anderen.

Geloofsgemeenschappen hebben hun bestaansrecht te danken aan lege plekken. En al helemaal deze San Salvator geloofsgemeenschap, die eind 2011 kerkloos op straat kwam staan. In die zin is een geloofsgemeenschap niks anders dan een organisatie die alles inricht om ervoor te zorgen dat de lege plek niet wordt ingevuld. Juist daar waar de leegte in Godsnaam wordt opengehouden, daar ontstaat ruimte voor iets nieuws. Daar ontstaat een weg die leven is. Juist daar waar de leegte de leegte mag zijn, daar kan God zich tonen in overvloed. Ook bij de profeet Jesaja is een berg locatie voor de lege plek waar God erin voorzien zal. En hoe. We lazen: in ‘een feestmaal rijk aan merg en vet, met pure, rijpe wijnen.’
Vanuit de lege plek ontstaat een weg die leven is. Niet andersom. Hoe anders is de praktijk vaak (diepe zucht). Want waarom horen we in veel geloofsgemeenschappen, ook in deze, zo vaak de verzuchting dat we de mensen niet kunnen vinden om diverse activiteiten gaande te houden? Met de beide lezingen op deze Paasmorgen in ons hart, hoeft niemand zich zorgen te maken. We mogen erop vertrouwen dat God zal voorzien in een weg die leven is.

Pasen is het bemoedigende verhaal van het afscheid nemen van al die belemmeringen die ons zo vaak afhouden van de zaak. En die zaak is: de lege plek waar God zich kan openbaren. Alle drukte rondom inhoud en beleidskoers houdt af van waar we voor staan. Betrokkenen bij geloofsgemeenschappen staan voor één taak: het creëren van lege plekken. Gelovigen wordt gevraagd ruimte open te laten, zodat God erin kan voorzien. En misschien klinkt deze boodschap in uw oren als ‘te eenvoudig om waar te zijn.’ Net als ikzelf zijn wij allemaal gevormd door een halve eeuw werkgroepencultuur en een doekerk. Is een doekerk verkeerd? Nee. Maar het is wel bepaald accent, dat niet zo gemakkelijk mensen werft die niet ooit besmet zijn geraakt door die cultuur. Een doekerk is tijdelijk, een lege plek-kerk is niet aan tijd gebonden.

Juist door het lege graf laat Pasen een schijnbare tegenstelling zien: de lege plek wordt gevuld met een weg die leven is. Waar mensen niet helemaal vol zijn van zichzelf en ruimte overlaten aan God, daar zal God erin voorzien. Dat is geloven. De rest is bijzaak die afhoudt van een weg die leven is.

(Bronnen: Genesis 22, Jesaja 25, Johannes 20)

Jack Steeghs