Een middag meditatief schilderen in ’s-Hertogenbosch…

Meditatief schilderen handelt niet zozeer om het eindresultaat. En ook weer wel. Niet bepaald door jouw technische kunnen als schilder maar door wat er door jouw handelen gebeurt. Op papier en in jouw geest.

In de workshop die ik volg is het onderstaande gedicht het ontlokkende motief. We lezen het aandachtig en luisteren meerdere keren naar het lied:

Over de eerbied
Gij moet het eenzaam laten
het zaad dat ligt te slapen
en dat al kiem gaat maken

Dit eerstelingsbewegen
van leven binnen leven
vermijd te genaken.

Laat het stil zijn in zijn waarde,
zaad in de donkere aarde;
zaad in de donkere aarde.

Het zal groen ontwaken

(Ida Gerhardt, 1905 – 1997)

Over dit gedicht – dat ook een lied is op muziek van Bernard Huijbers (1922 – 2003) – valt te zeggen dat het zo mooi organisch van opbouw is: de open a-klank in de eerste twee dichtregels verbergen de kiemkracht; de eerste twee regels van de tweede strofe kent de afwijkende e-klank – het onverwachte gebeurt; de laatste strofe is slechts één regel – dit versterkt de verassing en de openheid naar de toekomst toe. Een ongewoon woord in dit gedicht is ‘genaken’: dat is zoiets als bijna aanraken, dicht naderen, zodat de uiterst kwetsbare kiem – waar álle leven in huist – beschadigd kan worden

Het proces van schilderen verloopt in drie fases. De keuze van grond en gewassen is geheel vrij. Tussen de fases is er een korte pauze waarin de acrylverf kan drogen. De opdracht: schilder eerst de zaden, dan de grond eroverheen, en tot slot de plantjes.

Bij het eindresultaat (foto)
De grond is donker, zoals ik grond graag zie. Links op de foto komt op wat opkomt. Rechts op de foto zijn de zaden gepoot, daarom groeien daar weelderige planten die mij achteraf doen denken aan maïs. Deze planten groeien naar buiten het kader, naar het licht. Groei die zich manifesteert van binnenuit kent geen grenzen en toont in alle frisheid een nieuwe lente.
Ontdekking achteraf: als ik de foto in een schuin perspectief neem zie ik dat de planten optisch letterlijk van het papier af lijken te komen.

Met dank aan Frits Bakker van de San Salvatorgemeenschap!

Jack Steeghs