Ik ben al bijna 20 jaar beroepsmatig actief op het snijvlak van kerk en landbouw. Inzichten waarmee ik begon zijn nog steeds actueel… Vernieuwing is weerbarstig.

Het samendenken van kerk en landbouw
Je zou misschien verwachten dat er in 20 jaar veel ten goede verandert. Ja, in technisch kunnen is dat daadwerkelijk gebeurd. Maar als het gaat om onze opstelling, mentale groei, menszijn in deze wereld in deze tijd, dan blijkt verandering of vernieuwing een stuk weerbarstiger. Ik beperk me in deze blog tot het samendenken van de uit elkaar gegroeide ‘werelden’ van kerken en van landbouw… Twee werelden die teveel op zichzelf bestaan. Van daaruit beschrijf ik vier denkfouten die ik veel tegenkom.

Toen ik in 2002 begon als projectmedewerker van een bisdommelijke werkgroep werd mijn ‘geestelijke’ werk gefinancierd door een agrarische bron. Logisch toch, dat dan de financier meepraat over de inhoud van het project?
Ze simpel lag het toen niet en zo is het nog steeds niet vanzelfsprekend om dat wat geleidelijk aan uiteen is gegroeid opnieuw samen te brengen.

Als kerken vanuit de landbouw worden gezien dan gebeurt dat vaak als een soort bondgenoten van behoedzaamheid, zich allebei sterk makend voor vertrouwde waarden. Dat mogen we koste wat kost niet verloren laten gaan.
Als landbouw in kerken wordt gethematiseerd dan is dat meestal als omgevingsfactor, als handvat om het over duurzaamheid te hebben, als een regio met relatief veel trouwe bezoekers van vieringen en aanvragers van sacramenten… en altijd is het platteland een palet voor een mooie zomerviering in de open lucht…

Enkele veel gemaakte denkfouten op een rij…

 Denkfout 1: Anders dan vaak gedacht haal je de kerk niet in je leven voor de waarden en normen! Dat kan ook zonder kerk. De kerk gaat over een beproefde manier van leven en wil daarin mensen nabij zijn. Als je die beproefde manier van leven herkent dan is het fijn als je dan vanuit jouw leven meedoet. Pas daarna gaat het in de kerk over waarden en normen. Niet andersom.

 Denkfout 2: Nu het Rijke Roomse Leven al meer dan een halve eeuw achter ons ligt heeft de landbouw, net als de kerk, een hele ontwikkeling doorgemaakt. Dan kun je niet zomaar werelden verbinden die uit elkaar zijn gegroeid. Daar waar de landbouw is verzakelijkt en zich steeds meer is gaan zien als tak binnen de economie, daar is de kerk vergeestelijkt – steeds meer naar binnen gericht (logisch om in een geseculariseerde kerk scherp te stellen op het waarom, tegelijkertijd raak je daarmee vervreemd van de wereld in ons land die zich steeds meer als ‘van God los’ verstaat).

 Denkfout 3: Vanuit de landbouw wordt te gemakkelijk een vertrouwde bondgenoot (kerken) betrokken bij het gevoelde onvermogen. Vanuit kerken evenzo. De biecht begint niet voor niets met inkeer, berouw. Pas na het onderkennen van een doodgelopen weg kom je verder…

 Denkfout 4: mensen willen wel veranderen, maar mensen willen maar moeizaam veranderd worden. Zowel aan de zijde van kerken als aan de landbouwzijde is men vaak teveel overtuigd van het eigen gelijk: de landbouw zoekt teveel oplossingen binnen gebaande paden, terwijl juist kerken een boodschap in zich hebben van gaan waar geen weg is. En kerken blijven vaak teveel hangen in het huis van de aangehangen traditie, geven zich te weinig in overtuiging over aan een wereld die hunkert naar betekenisvol leven in deze tijd.

(Bij de foto: voorblad flyer en contactblad van een gewezen landelijke netwerk)

Jack Steeghs