Het draait in de Schrift om het in alle vrijheid, met datgene dat God ieder van ons ingeeft, doen wat aan ons gevraagd wordt. God doen = goed doen, zonder aanzien des persoons. Er is veel zelfkennis nodig om een goed mens te zijn, oefening ook. En de blijvende – en blije – erkenning dat je mens bent. De overweging van vorig weekend.

Een eerste lezing met een verhaal uit de arbeidersklasse. Over gedane arbeid in een wijngaard, zonder vruchten voort te brengen. En tegelijkertijd een liefdeslied van een onbeantwoorde liefde. De verhouding God – mensen is aan de orde, een complexe liefdesband en allerminst gemakkelijk grijpbaar zoals we dat vaak maar al te graag willen.

Liefde van Godswege is nooit alleen maar een goed gevoel in je buik, eerder een daad die van binnenuit beantwoord wil worden. Het gaat bij God altijd om het doen.

De hele Bijbel door worstelen mensen, zelfs tot in onze tijd, met de stelling: lijden = straf. In woorden uitgedrukt: ‘Als ik iets niet goed heb gedaan, dan zal ik het er wel naar hebben gemaakt en het onheil dat me nu overkomt gewoonweg verdiend hebben.’

We kennen het allemaal als kroegpraat: waar rook is is vuur. Als een sporter betrapt wordt op doping zal hij wel gerotzooid hebben, als een politicus op moet stappen zal hij het er wel naar gemaakt hebben.

Maar vaak weten we veel te weinig om een oordeel te kunnen vellen. Doordat we maar al te gemakkelijk oordelen, geholpen door berichtgeving die door sommige media wordt rondgeslingerd, gestimuleerd door anderen. Een verwrongen werkelijkheid is gemakkelijk gemaakt. Daarom worstelen velen met lijden en straf. Wat onschuldig als verstrooiing aan de borreltafel ontstaat kan zomaar groot groeien, dat we er met elkaar in verstrikt raken…

Hoeveel mensen lopen er in onze tijd rond, die ontzettend met de schuldvraag worstelen? Luister naar reacties van slachtoffers van huiselijk geweld en naar slachtoffers van verkrachting binnen een huwelijk. Ja mensen, dit gebeurt. Ook dichtbij huis.

Hoeveel vergoelijken we vaak wat niet te vergoelijken valt?

Het is heftig om te erkennen wanneer je door een medemens slachtoffer wordt gemaakt, maar erkenning is altijd nodig om verder te kunnen komen, om jouw weg naar meer menswording te kunnen vervolgen…

Het erkennen van slachtofferschap is een ongelofelijk moeilijke opdracht voor wie lijdt. Het is niet voor niets dat in alle doen namens kerken, altijd de eigenwaarde van wie noodlijdend is wordt benadrukt. De allerbelangrijkste houding die een gelovige tegenover een ander kan aannemen is daarom het verlagen van de contactdrempel.

Want: wij kunnen God niet rechtstreeks beminnen, God vraagt van ons altijd om goed te doen aan onszelf, aan andere mensen, dieren, aan al wat aan onze zorg is toevertrouwd. Het doen komt terug in het evangelie. Het doen is het vrucht afdragen volgens het verbond van God. Deze wijnbouwers doen dat duidelijk niet, daarom wordt hen de wijngaard afgenomen (deze wijngaard staat symbool voor het koninkrijk van God), God wil ze vergeven aan een volk dat wel vruchten voortbrengt.

Let wel: het gaat er hier niet om dat het joodse volk vervangen moet worden door de christenen. Het accent ligt hier op een volk dat vruchten voort kan brengen. Een gemengd volk, joden en niet-joden.

Over niet-christenen zegt het Vaticaans Concilie in 1964: ‘alhoewel de kerk het nieuwe volk van God is, mogen de joden toch niet als een door God verworpen noch als vervloekt worden voorgesteld, alsof dit uit de Heilige Schrift zou volgen. Laten daarom allen ertegen waken in de catechese en in de verkondiging van het woord van God ook maar iets te leren wat niet met de evangelische waarheid en met de Geest van Christus overeenstemt.’

Tot slot…

Het beeld van de wijngaard wordt in het evangelie onderbroken met een metafoor uit de bouw: Toen sprak Jezus tot hen: ‘Hebt gij nooit in de Schrift gelezen: De steen die de bouwlieden hebben afgekeurd, is juist de hoeksteen geworden. Op last van de Heer is dat gebeurd en het is wonderbaar in onze ogen. Daarom zeg ik u: Het rijk Gods zal u ontnomen worden en gegeven aan een volk dat wel de vruchten daarvan opbrengt.

Oftewel:

de profetie van Jesaja wordt bij Mattheus herzien in het licht van Christus dood en verrijzenis.

Amen

(Bronnen: Jesaja 5, Mattheus 21)

(Foto: pixabay)

Jack Steeghs