Niet het milieu, niet (het eventueel gebrek aan) dierwelzijn, niet het gesprek met ‘de samenleving’ maar iets anders is het belangrijkste probleem van de agrarische sector… Namelijk de positie van de mens in de organisatie.

Het organiseren van het meerduidige boerenbelang lukt misschien nog het best sectoraal. Zo kun je met een duidelijk en helder standpunt samenleving, natuurbeschermingsorganisaties en politiek tegemoet treden. Bijvoorbeeld:

‘De Nederlandse Vakbond Varkenshouders is de enige belangenbehartiger die opkomt voor de varkenshouder(ij) en de varkenshouder(ij) alleen’ zegt het NVV op haar site.

Waarom werkt sectoraal wat integraal maar moeizaam van de grond komt?
De structuur van gezinsbedrijven met als belangrijke kenmerk ‘soevereiniteit op eigen erf’ laat zien dat sectorinvloed van onderop aangestuurd hoort te worden. Omdat elke sector op zichzelf specifieke vragen kent zijn belangen het gemakkelijkst vanuit gedeelde standpunten te verdedigen. Een sector, een stem. Helder.

Is hiermee alles gezegd?
Nee. Wat sectoraal lastig te organiseren blijft zijn al die zaken die elk gezinsbedrijf uniek maken. Zo is er een ongelijktijdigheid van vraagstukken waar elke boer vroeger of later mee te maken heeft: fasen van opstart, groeien, afbouwen en overdracht zijn fasen in een gezinsbedrijf die elk een andere aanpak vragen. Sectortechnisch maar ook als mens.
Deze vraagstukken worden deels door reguliere landbouworganisaties opgepakt maar deels ook niet.
Vooral de menszijde in het boerenambt wordt naar mijn idee teveel aan elke individu overgelaten én teveel met de beschikbaarheid van dienstverlening toegedekt.

Helaas is er voldoende recent onderzoek voorhanden dat laat zien dat de Nederlandse landbouw zoals we die nu kennen naast een belangrijk exportproduct ook een prijs vraagt. Het gaat te ver om hier over de hele landbouw grote uitspraken te doen, maar het cijfer armoede in de landbouw, het zelfdodingcijfer en de persoonlijke verhalen die ik zelf ken leren mij dat er in de organisatie van landbouw het een en ander schort.
Met een gelovig hart zou ik kunnen zeggen: de belangen van jou en mij kunnen we door middel van goede gesprekken, eventueel met hulp van diverse deskundige specialisten (mediators) recht doen. Maar hoe zit het met het belang van God? (het mens overstijgende, het transcendente?)

Vragen
– Wie snapt dat managementtaal heel goed is om zaken aan te sturen maar tekortschiet om de mens in beeld te houden?
– Wie durft met verstand en gevoel in gesprek te gaan, in situaties die vooraf niet gemakkelijk in te schatten zijn maar al tastend, vermoedend tegemoet getreden worden?
– Wie loopt er met de boer op die geen partner of collega heeft waarmee hij kan delen wat gedeeld hoort te worden?
– Wie is een luisterend oor en durft met respect en hart voor mensen te verwijzen als het gehoorde daartoe oproept?

Jack Steeghs