Op vrijdag 19 mei presenteerde boer en theoloog Pieter Knijff zijn onderzoek ‘Landbouwpastoraat 3.0 – herderlijke zorg voor agrarische ondernemers in postmoderne tijd.’ Het onderzoek is beschikbaar via de site van de werkgroep kerk en landbouw in Friesland.

Natuurlijk was ik meteen geraakt toen ik hoorde dat dit onderzoek eraan zat te komen. Er zijn namelijk bijzonder weinig onderzoeken en praktijken die zich richten op de volgende vraagstelling: ‘Hoe kunnen ambtsdragers in kerken van betekenis zijn voor mensen die in de landbouw werkzaam zijn.’ (p1) En dat vanuit iemand die net als ik de landbouw van binnenuit goed kent. Ik in Noord-Brabant, Knijff in Friesland.

De focus van dit onderzoek is verre van nostalgisch en gedurfd: ‘Moderne agrarische ondernemers en de kerkgemeenschap.’ (p1)

Knijff deed kwalitatief onderzoek in Friesland: 11 agrariërs (jonger en ouder, met een kleiner en groter bedrijf, diverse sectoren) en 9 pastores (katholiek en protestant) werd een interview afgenomen.

Belangrijkste uitkomst voor mij
‘Dat christelijke agrariërs nauwelijks mogelijkheden hebben om met hun collega’s gedachten en gevoelens te delen over hun werk in relatie tot zingeving, overtuiging en de normen en waarden die daarbij horen’ (p1) Verderop lees ik de toevoeging: ‘Niet in de kerk en niet in landbouworganisaties’ (p38)

Conclusie van de onderzoeker
‘De kerk dient een nieuwe relatie aan te gaan met hen die werkzaam zijn in de landbouw’ (p36)

Wat staat die nieuwe relatie in de weg?
1. ‘De kerkgemeenschap is teveel op het instituut gericht en te weinig op de mensen.’ (p36)
2. ‘De moderne agrarische ondernemer voelt zich niet verbonden met de kerkelijke gemeente – hij/zij kan het institutioneel geloof nauwelijks verbinden met de eigen geloofsbeleving en ondernemerschap.’ (p37)
3. ‘De ambtsdrager in de kerk is vooral bezig met het verstaan van zichzelf – en nauwelijks in staat om de eigen kerkelijke gemeenschap, de eigen persoon en het verhaal van de agrarische ondernemers te verbinden.’ (p37) Verderop staan enkele redenen: ‘Te weinig tijd’ (p38) en ‘Ambtsdragers voelen zich onzeker door kennisgebrek.’ (p38)

Wordt vervolgd.

Jack Steeghs