Op vrijdag 19 mei presenteerde boer en theoloog Pieter Knijff zijn onderzoek ‘Landbouwpastoraat 3.0 – herderlijke zorg voor agrarische ondernemers in postmoderne tijd.’ Het onderzoek is beschikbaar via de site van de werkgroep kerken en landbouw in Friesland. Vorige keer het onderzoek op hoofdlijnen, deze keer de aanbevelingen.

Op basis van zijn onderzoek formuleert Knijff 7 aanbevelingen: 4 gericht op agrarische ondernemers, 3 op bewustwording van geloofsgemeenschappen (p40).

1) Vocation groups
Dit zijn geloofsgroepen samengesteld op basis van beroep, die maandelijks bijeen komen onder leiding van een spreker en met elkaar sociale activiteiten ondernemen. Afhankelijk van de cultuur en context zou dit op sommige plekken ook in Nederland kunnen. Naar mijn indruk vooral in de wat meer evangelisch ingestelde gemeentes.

2) De bewuste ondernemer
Knijff ziet agrariërs niet als traditioneel maar juist als een beroepsgroep met een groot aanpassingsvermogen (p40).
Dwars door alle sectoren heen ziet hij grofweg twee groepen: de groep die de stap van boer naar ondernemer maakte en nu de stap van ondernemer naar datamanager gaat maken. En de groep die bewust back to basics wil: kleinschalig, dichtbij zichzelf en de omringende natuur.
Vooral bij deze laatste meer normatieve groep ziet Knijff kansen om ondernemers aan te spreken.

3) Groepsgesprekken met landbouwers
Bij deze aanbeveling word ik genoemd vanuit de expertise die ik gedurende jaren heb opgebouwd. Met name vanuit Grond Van Leven en Leren van bezoekwerk.

4) Gespreksvragen voor landbouwers
Ontleend aan het boek ‘Werken met Zin’ (Hoek & Schepen, 2013) haalt Knijff gespreksvragen aan die gemakkelijk met landbouwers besproken kunnen worden (p41).

De 3 aanbevelingen die gericht zijn op geloofsgemeenschappen met boeren zitten allemaal in de hoek duurzame kerk/groen geloven/bewust consumeren, waarbij het van belang is dat de héle gemeenschap meedoet. Een nobel streven dat op sommige plekken zeker van de grond zal komen maar naar mijn idee heel erg context afhankelijk.

Samenvattend
Pieter Knijff heeft een degelijk stuk werk afgeleverd. Vooral nuttige informatie voor pastorale beroepskrachten/ambtsdragers in kerken die iets willen met hun omringende platteland en de mensen die daar als vanouds de economie dragen. En voor boeren? Vooral voor boeren die iets hebben met hun kerkgenootschap en/of geloof worden aangesproken. En natuurlijk kleven er meer beperkingen aan dit onderzoek. Twintig geïnterviewden uit één regio en een blikveld vanuit een meer protestantse oriëntatie zeggen niet alles. Hoe dan ook. De belangrijkste signalen die Knijff al op de eerste pagina bij elkaar schrijft brengen mij bij twee vragen die het meer dan waard zijn om in een grote groep neer te leggen én in beeld te houden:

– Welke pastores en gemeenschappen gaan de aandacht richten op boeren en tuinders?
– En welke onderzoekers grijpen de open eindjes in dit onderzoek aan voor verder onderzoek?

Jack Steeghs