De laatste maanden staan de media bol van de landbouwaandacht. En dan gaat het meestal over milieu en gezondheid, of over de economische factor van landbouwbeoefening. In deze bijdrage: een overdenking bij de huidige agrarische economie, zoals ze geworden is…

Ik leer al jong het weten:
landbouwbeoefening is een vanzelfsprekend gegeven.
Lange tijd sprak armoe net zo vanzelf, er ging niet veel geld in om:
boeren waren vooral deugdzaam, in werken en leven.

Na de oorlog komt de moderne tijd eraan:
groei om de groei – van grond, gewas en dieraantallen,
maar vooral van het benodigde kapitaal, om de groei erin te kunnen blijven houden!

In de jaren zestig en zeventig extra aangejaagd
en het spreekt zó vanzelf, de groeiende boerenkostwinning, het geloof in jezelf.
Totdat er overschotten en vele verwante vraagstukken opkomen…

Een veeg teken,
‘we kunnen het vanuit het coöperatieve gedachtegoed wel aan samen’…
Het rapport ‘Grenzen aan de groei’ verschijnt:
de doortikkende klok slaat inmiddels tot elf.
Tegelijkertijd raken de agrarische koepelorganisaties
nu pas op stoom:
Nederlandse landbouwkennis = wereldtop en kennis = macht,
‘we’ hebben alleen aan onszelf gedacht…

In het perspectief van de moderne kenniseconomie
prediken we: zó moet het!
Tegelijkertijd raken de meeste betrokkenen
ziende blind en horende doof
– geen verwijten maar constateringen achteraf:
was er destijds voor betrokkenen echt
maar één toekomstbestendige weg
– in plaats van een een-voor-een
tot collectief gemaakte ‘straf’?

Een tijd die we nu, ongeveer een halve eeuw verder,
niet terug kunnen draaien,
maar we kunnen er wel van leren
en stappen zetten die erom vragen
het verleden als het ware opnieuw te eren:

Landbouw verantwoorden
als de op een na grootste exporteur
is een zwaktebod:
landbouw is economisch vaak helemaal niet interessant!

Landbouw is tegelijkertijd ongelofelijk waardevol,
omdat wij mensen aards zijn, sterfelijk,
dichtbij de geboorte- en groeiprocessen echt leren
wat mens-zijn inhoudt, nodig heeft
en juist daardoor in allerlei variaties
tot ongekende daden in staat zijn.

(Bij de foto: bijgaand bord staat vlak na de ingang van Nationaal Park De Groote Peel)

Jack Steeghs