Stel: je neemt de het Bijbelboek Psalmen als leidraad voor een gelovig leven, in het bijzonder psalm 97. En van daaruit raak je in gesprek. Dan zou dat gesprek op de volgende wijze kunnen verlopen…

Psalm 97, 1 – 12

De HEER is koning: de aarde juicht, verheugd zijn de vele eilanden. Wolken en duisternis staan om Hem heen, heil en gerechtigheid zijn de basis van zijn troon. Een vuurgloed gaat aan Hem vooraf die overal zijn vijand verzengt. Zijn bliksem zet de wereld in lichterlaaie:

de aarde ziet het en beeft. Bergen smelten als was voor de HEER, voor de Heer van heel deze aarde. De hemel spreekt van zijn weldadig verschijnen, alle volken aanschouwen zijn pracht.

Voor Hem staan dienaren van afgoden beschaamd, zich beroemend op voze goden: alle goden moeten zich neerwerpen voor Hem. Als Sion dat hoort, breekt de vreugde los, ook de steden van Juda gaan juichen, omdat U, o HEER, rechtvaardig regeert. HEER, U bent boven de aarde verheven, hoog boven alle goden verheven. De HEER heeft iedereen lief die het kwade haat; Hij behoedt het leven van zijn getrouwen, Hij bevrijdt hen uit de macht van de bozen. Dat licht overstraalt de rechtvaardigen, die vreugde de zuiveren van hart. Rechtvaardigen, verheug u over de HEER, prijs en dank zijn heilige naam.

Geloven begint met een aanname die het waard is om te verkennen

En dat begint al meteen met ‘een Heer’ die koning is. Moet het per se een man zijn? En wat is dat koningschap dan?

De aarde met alles wat daarbij hoort juicht. Geloven begint altijd met een vreugdevolle houding, vanuit ontzag, overrompeling, een scheut van liefde die door je heengaat, omdat het je zo ongelofelijk overweldigt, dat wat je meemaakt. Erkennen van het koningschap van de Heer is de erkenning dat je mens bent, sterveling.

Weer een aanname en wat voor een: een met de pretenties dat alles dat en wat bestaat van ‘die Heer’ afhankelijk is. Hoezo? Ik maak het leven toch zelf?  

Mensen overschatten zichzelf voortdurend. Ik net als ieder ander mens. De actualiteit staat er bol van, maar we tuinen er elke keer weer in: in de illusie van volledige maakbaarheid. Wij gaan echt niet vanzelf in vrijheid en rechtvaardigheid leven. Daartoe word je aangezet.

Maar wíj onderhandelen toch aan vredestafels? Wíj maken plannen om tot oplossingen te komen. Wíj ontwikkelen nieuwe technieken om vele problemen de baas te worden. Daar komt geen Bijbelse Heer aan te pas.

Wij mensen doen mee in het leven, vollédig, met al onze talenten. Maar wij mensen zijn God niet. Wij máken het leven niet. Aan de uiteindes van het leven stuiten we blijvend op een mysterie dat geen enkele wetenschap ooit volledig kan doorgronden. En, wees eerlijk, voor ieder mens ligt steeds een gevaar op de loer: om met je talenten niet alleen het publieke goede na te streven.

O, daar hebben we de moraalridder weer.

Vertel?

Dat de gelovigen weten hoe het zit. Is dat niet een hele grote broek van alwetendheid aantrekken?

Ik heb het bewust over erkennen. Weten doen mensen niet zoveel, gelovig of ongelovig. Erkennen betekent dat je toegeeft dat je de antwoorden op de grote vragen niet kunt geven. In vele eeuwen is uit dat ‘niet weten’ vanuit diverse aangehangen geloofstradities een manier gekristalliseerd die we ‘geloven’ noemen. In feite niet meer dan een beproefde erkenning dat je mens bent en daar zo goed mogelijk naar probeert te leven.

Dat klinkt goed en aannemelijk. Maar daar hebben we God en zeker die kerken toch niet voor nodig, met al die regeltjes die niet meer van deze tijd zijn? Kunnen we dat niet meer eigentijds organiseren?

Spannende vragen. God kunnen we niet missen, omdat er teveel wonderbaarlijks en onverklaarbaars gebeurt, soms ook te verschrikkelijks voor woorden. Het is een grote rijkdom dat eerdere generaties meerdere manieren hebben gevonden voor een meer volwassen omgang met God. Wat ik er hier verder over kwijt wil: geloven doe je niet in je eentje. Dat hou je slechts beperkt vol. Je ontkomt niet aan vormen van gemeenschap. Het is de gemeenschap die de persoon draagt als dat nodig is en uitdaagt als dat kan.

(Foto: visual hunt, thetruthwillsetyoufree)

Jack Steeghs