Ruim een maand geleden verscheen bij uitgever Boekscout ‘het persoonlijke verhaal’ van Jan en Riky Schut: twee betrokken plattelanders die hun boerenleven én onze maatschappij vanaf de Tweede Wereldoorlog tot en met vandaag beschrijven, waarbij de boerin de pen hanteert. In een serie blogberichten herneem ik dit boek. Vanwege de relevantie voor de weg die ik ga, in de tijd waarin we nu leven.

Als er naast ‘landbouw’ één groot thema uit Kroniek van een boerenleven te lichten valt dan is het dit: de levensweg van een vrouw in een mannenwereld (cartoon: Len Munnik).

‘Jan en ik beginnen (…) met opruimen. Op zolder liggen dozen vol met boekhoudgegevens (…). Het geeft een schat aan informatie (…). De belangrijkste gegevens zetten we op een rij. Jan vertelt het verhaal eromheen en ik begin te schrijven (…).
Ik voel een gejaagdheid en begin in een hoog tempo te schrijven. Vanaf de jaren zestig heb ik mijn agenda’s bewaard, vol aantekeningen, herinneringen, gebeurtenissen, namen en adressen. Er zijn tijden dat ik een dagboek heb bijgehouden. Foto’s, videobanden, cassettebandjes en krantenknipsels… alles is belangrijk! Ineens weet ik zeker dat ik wil schrijven over ons leven. Het wordt een kroniek van een boerenleven. De geschiedenis mag niet verloren gaan. Van de kleine verhalen maak ik één groot verhaal.’ (231, e.v.)

Wat Riky op deze wijze met haar boek doet is revolutionair. Naar mijn aanvoelen maakt zij door het aaneenrijgen van haar persoonlijk doorleefde ervaring uit meerdere decennia één groot verhaal.
Een verhaal dat in meerdere opzichten – ik schreef het eerder – sterk doet denken aan het ontstaan van de Bijbel.

De grote verhalen gaven structuur aan onze samenleving maar ze hebben afgedaan, omdat het kind van haar tijd volwassen is geworden. Laten we daarom niet teveel ideologieën ontwikkelen maar ons beperken tot het haalbare, te beginnen bij de concrete ervaring.
(Vrij vertaald naar het gedachtegoed van de peetvader van het postmodernisme Jean François Lyotard (1924-1998)

Wordt vervolgd.

Jack Steeghs