Eerder deze maand verscheen bij uitgever Boekscout ‘Ik neem het niet’ – korte bespiegelingen bij het boek Job. Geschreven door dominee Henk Fonteyn. Een collega in de oecumene waar ik regelmatig mee samenwerk. Een handzaam boekje over het waarom van alle lijden.

Bij de eerste keer dat ik het boekje open denk ik spontaan aan enkele tantes. Zij vertrouwden mij vorig jaar rond deze tijd hun zorg toe, omdat mijn vader terminaal was en spoedig aan darmkanker zou overlijden: ‘Hoe kan God dit toestaan? Waarom kiest hij jouw vader uit, zo’n zorgzame en toegankelijke man? Ik kan niet geloven in een God die dat toelaat.’
Ik antwoordde: ‘Deze rotziekte kun je niet zomaar aan God toeschrijven. Dit gebeurt, dit is ellendig en dat is het, punt.’

Aan God toeschrijven
Als ik ‘Ik neem het niet’ ga lezen word ik geconfronteerd met precies de tegenovergestelde positie: dat je persoonlijke ellende in het leven juist wél aan God toeschrijft. Dat je God gaat aanklagen zoals Job deed. En dat je het jouw aangedane kwaad gaat zien als onderdeel van Gods heilsplan. Zoals die tantes deden tijdens het uitzichtloze ziekteproces van mijn vader.

Geen woorden maar daden
En dan is het vervolgens de grote levenskunst om daarin én daarbij te blijven. Het in het ongemak verblijven. Als het kwaad het leven neemt zijn er geen gemakkelijke antwoorden. Het is de relatie in God die gaande houdt. Een betrekking die vaak begint met een aanklacht. Pas gaandeweg komen de stiltes. Oftewel: geen woorden maar daden – met als ultieme daad: het in een actieve stilte ‘bij God’ verblijven.

Fonteyn legt in toegankelijke taal allerlei kwesties rondom Job uit in begrijpelijk Nederlands. Zeker ook toegankelijk voor niet-theologen. Wat het lezen vergemakkelijkt is levenservaring. In het tweede en laatste deel van het boekje parafraseert Fonteyn de belangrijkste gedeeltes uit het Bijbelboek Job op een eigentijdse rijm. Met de schrijver hoop ik dat deze poëtische teksten eens op muziek gezet kunnen worden en live uitgevoerd.

Kortom
‘Ik neem het niet’ – korte bespiegelingen bij het boek Job, is een aanrader voor iedereen die af en toe over het leven mijmert, net als Job de waaromvraag durft te stellen en vervolgens niet voor de antwoorden wegloopt…

Jack Steeghs