Voor elke pastor behoort het tot de kern van het werk om de verhalen van mensen te horen – en deze vervolgens in gesprek te brengen met het overgeleverde verhaal van God. Voor mij geldt daarbij: ik wil niet alleen de verhalen horen van hen waarmee ik vanzelf in aanraking kom – de vaste vrijwilligers en de trouwe kerkgangers, ik wil ook de verhalen horen van hen die ik nooit zie, vaak net zo betrokken, maar zelf merken dat deze betrokkenheid niet zomaar meer past bij de door mij en collega’s aangereikte vorm en inhoud van kerk-zijn. Onderstaand een van de verhalen die ik onlangs hoorde: over windmolens gesproken…  

Ik bezoek graag boeren omdat ik veel van mijn verleden met hen deel – mijn verleden trekt als een soort extra orgaan altijd met me mee. Ik vind dat mooi en geniet er regelmatig van, of ontleen er steun aan. Deze ochtend hoor ik aan de keukentafel een kwestie die deze boer onlangs slapeloze nachten heeft bezorgd. Een kwestie over de plaatsing van windmolens. Ja, duurzaam doen is belangrijk om aan de klimaatdoelstellingen te kunnen voldoen. Veruit de meeste mensen vinden het doorgeven van een zo schoon mogelijke planeet belangrijk. Windenergie is daarbij een van de mogelijkheden om aan onze stijgende energievraag te voldoen. Maar dan…

‘Waar lig jij wakker van?’ vraag ik…

Het is de weg naar een meer duurzame wereld die me wel eens uit mijn slaap haalt. Hier speelt momenteel de aanleg van een windmolenpark met meerdere molens van elk bijna 250 meter hoog. Stel je eens voor, hóé hoog dat is…

Laatst kwam hier een vertegenwoordiger van een energiebedrijf op het erf. Het eerste wat hij zegt: ‘je krijgt een forse vergoeding voor het afstaan van een stuk grond voor het plaatsen van een windmolen en je krijgt ruim €25.000,- van de opbrengst per jaar gedurende vijftien jaar. Dit is een unieke kans voor u als ondernemer’. Daarna hoor ik een heel verhaal over energiedoelen, dat een stuk grond op mijn erf de perfecte locatie is, dat de windmolens goed zijn voor de hele maatschappij. We doen het voor elkaar, toch? Als ik vraag hoe zeker dit voornemen is vertelt de beste man dat de provincie de gemeente gaat passeren indien er strubbelingen komen. Dat het altijd zo gaat omdat de gemeente plaatselijk de handen schoon wil houden. De belangen die spelen staan geen lastige overheid toe.   

De boer stelt kritische vragen aan de vertegenwoordiger…

Waarom zo’n gigantische molen? Ben je ook bij de buren geweest? Waarom ik wel en de buren niet? Wat betekent solidariteit als jij begint te zwaaien met de grote geldbuidel, onrust komt stoken in deze buurt, mensen tot economische concurrenten maakt?

Daarna hoor ik hoe het vaak gaat in de praktijk – en lang niet alleen bij de plaatsing van windmolens. Hetzelfde speelt bij allerlei grootschalige infrastructurele projecten, zoals zonnepanelen en energiecentrales. Kennis wordt steeds meer grootschalig ingekocht, via handige lobbykanalen voorgesorteerd, de miljoenensubsidies door één of enkele partijen geïncasseerd, en daarna… mogen de bewoners ter plaatse zich pro deo verhouden met de nieuwe bestaansorde, die keer op keer als ‘vooruitgang’ wordt verkocht…

Wat niet in geld is uit te drukken…

Ik vind daar wat van. Temeer omdat er spelletjes gespeeld worden waar ik individueel iets over kan zeggen maar gezamenlijk veel minder. Sommige collega’s zien een dergelijk ‘verdienmodel’ namelijk als zegen en grijpen hun kans. Dat gun ik. Ik vraag me af: wat betekent een dergelijke praktijk: voor mezelf, voor collega boeren, voor het dorp?

We gaan zo een weg op van een samenleving waarbij individuele burgers en boeren met elkaar concurreren rondom allerlei belangen, daar waar we tot dusverre elkaar gewoon vooruit helpen als dat nodig is en past. Met dergelijke perverse prikkels corrumpeer je als overheden en bedrijven op juist datgene dat zich moeilijk in geld laat uitdrukken en veel belangrijker is dan dat: betrokkenheid, menszijn, saamhorigheid en vooral vrede.

Jack Steeghs