Dit jaar staat er op elke achterpagina van parochieblad ‘De Apostelbode’ een bijdrage over profeten. Voor mijn eerste bijdrage heb ik gekozen voor Amos. Wie van mijn achtergrond en roeping weet zal niet vreemd opkijken…  Het is 1997 als ik me als net gestopte varkenshouder voorstel tijdens een proefcollege ‘oude testament’, de dienstdoende docent wijst me direct op ‘Amos’.

Samen met Hosea behoort Amos tot de belangrijkste zogeheten ‘kleine profeten’ (‘klein’ heeft betrekking op de grootte van dit Bijbelboek, niet op de inhoud). Vooral door het historische verhaal (Amos 7, 10 – 17) weten we veel over hem: ‘Ik ben geen profeet of lid van een profetengilde, ik ben veehouder en vijgenkweker. Maar de Heer heeft mij achter mijn beesten weggehaald en de Heer heeft mij gezegd: “Ga als profeet naar mijn volk Israël.”’

Amos is van het type ‘donderprediker’ die met ruige agrarische beelden zegt waar het op staat. Hij treedt op in een politiek relatief rustige tijd (8^e eeuw voor Christus), maar er gaapt in de toenmalige samenleving wel een gigantische kloof tussen welgestelden en behoeftigen. Op die gevoelige plek legt Amos voortdurend de vinger. Hij klaagt de schijnheiligheid van erediensten aan (Amos 5).

Centraal in alle aanklachten staat zijn geloofsovertuiging, de grootsheid van God: ‘Heer is zijn naam’ (Amos 5, 8b). Het is deze ruwe bolster met blanke pit om de inhoud te doen. Om kennis van die drie-ene God die blijvend op zijn schepping betrokken is. Om het kunnen lezen van de tijd die God aan jou vergund heeft. Om te durven zien met gelovige ogen, horen met gelovige oren en dienovereenkomstig te handelen. Wat dat betreft is Amos uitermate sociaalkritisch, zoals we dat ook van Jezus kennen in bijvoorbeeld het evangelie volgens Lucas (lees de parabel van de Barmhartige Samaritaan).

Ik denk bij Amos ook vrij snel aan modernere tijden. Aan de diaconale bewustwording die wakker geroepen wordt als de arbeidsomstandigheden in fabrieken inderdaad allerbelabberdst blijken. Eind 19^e eeuw krijgt de roep om ‘menswaardigheid’ een gezicht. Er staan priesters op in de geest van Daens, zoals de Vlaming Cardijn die met zijn drieslag ‘zien – oordelen – handelen’ een bodem heeft gelegd onder het huidige katholieke sociale denken. En in de landbouwwereld denk ik natuurlijk direct aan ‘boerenapostel’ Gerlachus van den Elsen, de grondlegger van de landbouwcoöperatie en de boerenleenbank – wiens goede werken we in 2021 hebben herdacht in een feestelijke oogstdankviering met de bisschop.

Wat mij aan Amos aanspreekt is zijn eerlijkheid en moed om gehoor te geven aan de roepstem van God. En om van daaruit de leiders tegemoet te durven treden en ze aan te spreken op wat hen (volgens God) te doen staat. God zij dank voor deze profeet van de koude grond: Amos.

(Foto: pixabay)

Jack Steeghs