Een van de vele activiteiten waarmee de landbouwcoöperatie ‘beneden’ de grote rivieren in 2021 Pater van den Elsen gedenkt is in de vorm van een oogstdankviering. Vanochtend in Nijmegen sprak ik onderstaande inleiding uit in de feestelijke eucharistieviering met bisschop de Korte als hoofdcelebrant…

‘Hartelijk welkom, u allen hier samengekomen voor deze oogstdankviering op het erf van Camiel en Maaike Jansen. Hartelijk welkom aan meerdere afdelingen van de ZLTO, aan meerdere parochies, het Gilde uit Niftrik, vertegenwoordigers van protestantse gemeentes, leden en niet-leden… Fijn dat u hier naar het Rijk van Nijmegen gekomen bent.

En fijn dat het onze commissie gelukt is, om nu deze viering voor elkaar te krijgen. In de tijd dat ik hier pastoraal werker ben hebben we nog nooit zóveel in korte tijd met elkaar overlegd en werk verzet. Het is onze kracht en trots. Geen eigen verdienste. Het is de samenhang van kruis en ploeg die ertoe doet. Daarom ook zijn we vereerd dat bisschop de Korte voor wil gaan in dit feestelijke jubileum.

Deze oogstdankviering juist nu, in een tijd met groeiende onzekerheden voor boeren en tuinders. Is er wel toekomst voor een gezonde land- en tuinbouw in ons land, in deze regio? En hoe dan? Waar zitten de perspectieven? Nee, geen agrarische belangenbehartiging dit uur, daar is de afdeling en daar zijn andere ondersteunende organisaties en overheden veel beter in.

Vandaag hebben we het over geloofsschatten die nog altijd met ons meetrekken, al is dat in onze tijd – zo op het eerste oog – niet altijd meteen duidelijk, wat de meerwaarde van dat kruis bij die ploeg dan is…

Laat ik het kort zeggen: zonder pater van den Elsen was er geen NCB geweest, geen ZLTO, geen Rabobank, geen Interpolis… en vul maar verder in…

Het zijn dus geen zákelijke motieven die boeren en tuinders in Zuid Nederland hebben verenigd, het zijn geestelijke motieven. Motieven die onze voorouders lieten beamen dat je het alleen als boer of tuinder nooit zult redden. Uitgespeeld als je (vroeger of later) zult worden door krachten die jou te boven gaan: wereldmarkten, grillige weersomstandigheden, belangengroepen, maar ook: zelfoverschatting. Het denken en handelen vanuit een mentaliteit dat jij het als agrarische ondernemer allemaal zelf wel kunt is een doodlopende weg.

Pater van den Elsen leefde in een tijd die, wat perspectieven van boeren en tuinders betreft, vergelijkbaar is met de onze en – als ik iets van hem begrepen heb – was hij niet iemand die anderen naar de mond praatte. Hij had een ideaal voor ogen en zag dat de land- en tuinbouw een nieuwe geestelijke bodem nodig had. Meer saamhorigheid, eensgezindheid en een gezond besef van eigen kunnen en tekortkomen. Laten we ons, zoals we hier bijeen gekomen zijn, in zijn geest sterken aan de traditie die aan ons is overgedragen’.

Jack Steeghs