Soms vallen er zaken scherper op je netvlies. Bij mij gebeurt dat regelmatig bij verschillende onderwerpen, onder verschillende omstandigheden. Onlangs wat betreft mijn afkomst en betrokkenheid bij de landbouwcoöperatie in mijn werkgebied. Over aandacht voor boeren gesproken en waarom het er maar moeizaam van komt…

Symbolen zeggen alles… Tenminste, als je er niet zomaar aan voorbij gaat. Neem nou kruis en ploeg, het vertrouwde logo van de NCB. Sinds de naamswijziging in 1999 zijn kruis en ploeg uit het logo van deze landbouwcoöperatie verdwenen. En dat is niet zonder betekenis. In de gangbare landbouw zijn we namelijk nogal verlegen met onze ontstaansgeschiedenis. Er lijkt een mentaliteit te heersen van ‘als we dat kruis nou maar verzwijgen, dan hebben we er ook geen last van’. Helaas werkt het zo niet met ethische kwesties. Ze tonen zich niet voor niets via emoties: ze willen eerlijk onder ogen gekomen worden… Bijvoorbeeld via deze oefening.

Ik snap het, veroordeel niemand, maar zeg ook: wat jammer dat het er niet zomaar van komt… Wat jammer dat traditie niet als heilstraditie wordt verstaan, zoals in kerken. Wat jammer dat ‘vroeger’ zo gemakkelijk als ‘nostalgie’ wordt weggezet en gemakkelijk wordt vereenzelvigd met de oudere generatie. Wat jammer dat vroeger weinig gezien wordt als richtinggevend voor ons aller toekomst…

Veel vragen

Als boeren onder elkaar zijn we zo druk met werk, regelgeving, ondernemerschap, belangen, verstandhouding met elkaar en met anderen. Allemaal verstandige zaken. Maar waarom zitten we zo te tobben met onze gevoelens? Waarom is het emotionele vooral een privékwestie? Waarom doen we alsof we allemaal sterke ondernemers willen zijn die uitstekend in staat zijn de eigen boontjes te doppen – terwijl vele boeren via allerlei lijntjes geheel afhankelijk worden gemaakt van invloeden waar ze geen enkele grip op hebben… Waarom komen allerlei initiatieven om hier met een groep over door te praten zo moeizaam tot stand?

Wie mij kent weet welke beweging ik al vroeg in mijn loopbaan heb gemaakt. Een zeldzame overgang van zakelijkheid naar zingeving, van zelfstandigheid naar dienstbetrekking, van ‘het draait om mij en om wat ik doe’ naar ‘het draait om wat we met elkaar doen en waar we met elkaar voor staan – en daarbinnen mag ik mijn talenten aanspreken’. Een overgang die ik zelf zie als het verbinden van alles wat ik tot dusverre heb mogen leren.

Ik blijf het zeggen zonder te willen drammen.

Ik blijf het aanroeren zonder mijn eigen gelijk te willen halen.

Ik blijf luisteren en hoor dan niets anders dan een leegte die schreeuwt om aandacht.

We kunnen het er toch over hebben?

Jack Steeghs