3 ½ jaar geleden overleed ons pap, bijna 2 weken geleden ons mam. De generatie die mij is voorgegaan is uit de tijd gevallen. ‘Nu mag ik het van hen geleerde waar gaan maken’, bedenk ik als enig kind, die vele jaren met hen leefde en werkte… Een blogserie over levenslessen van vroeger voor NU (29).

Waar gaat het mis als de overheid de (intensieve) veehouderij aan banden wil leggen?

Ik zag het ineens scherp voor ogen… toen ik afgelopen voorjaar in de Peel enkele voorbereidende overleggen had, in verband met een mogelijke boerenreportage (die uiteindelijk niet doorging) en gericht op de oogstdankviering in september. Eenzelfde ervaring herinner ik me van een jaar of zeven geleden, uit de tijd dat ik mee heb gedaan in het experimentele Snoertseplak ‘de boerderij van de toekomst’. Als ik deze voorbeelden voor ogen haal zie ik scherp waarom het zo vaak misgaat wanneer overheden willen ingrijpen in de alsmaar doorgroeiende veehouderij. Waarom het steeds misgaat? Er wordt niet onbevooroordeeld geluisterd, er wordt op een beperkte manier gehoord en vervolgens wordt er geoordeeld conform een wet die beter nageleefd moet worden. Of er wordt reactief gehandeld, bijvoorbeeld na klachten van omwonenden. Er wordt gehandeld vanuit belangen die niet voor alle belanghebbenden inzichtelijk worden gemaakt. Of anders gezegd: dat wat elke overheid en burger wil (een gezonde balans tussen ondernemende activiteiten en leefomgeving) is niet zomaar een hoofddoel, vaak een afgeleid doel of – erger – onderdeel van een belangenspel. Zo wordt het nooit wat. Zo houd je wat je zelf zaait: onrust en onvrede. Hoe dan wel? Echt verantwoordelijkheid geven aan een groep die de verantwoordelijkheid kan dragen en daarna de consequenties van elke stap met elkaar dragen. Realiseer je vanaf het begin: garanties zijn er niet, de kans op mislukken van een eerste plan is groot. Dat hoort erbij. Het verschil met ambtelijk ingrijpen is dat je gaandeweg vertrouwen opbouwt en draagvlak creëert. Neem daarom de tijd die nodig is (dat is heel wat anders dan vasthouden aan de looptijd van een project dat ver van de werkvloer is vastgesteld). En niet te vergeten: schakel meerdere onafhankelijke begeleiders in om uit de ingesleten belangenpatronen te komen. Succes is bijna verzekerd, juist door vanuit een doordachte aanpak en een groeiend vertrouwen een onzeker traject in te durven gaan.

Jack Steeghs